ကျော်စွာ ၊ ဟိန်းစံ

မြေလတ်အသံ၊ ဩဂုတ် ၂၄၊ ၂၀၂၅။

ကန့်ဒေါင့်ရဲစခန်းသိမ်းပိုက်ခံရသည့်တိုက်ပွဲအတွင်း တိုက်လေယာဥ် ၁ စီးပါအဆစ်ပေးလိုက်ရသည့် စစ်ကော်မရှင်တပ်က ပုလဲမြို့နယ်အတွင်း ကျေးရွာများကို အငြိုးတကြီး ပြန်လည်မီးရှို့နေသည်။

ဩဂုတ်လနောက်ဆုံးပတ်အတွင်းတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ပုလဲမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျေးရွာများကို စစ်ကော်မရှင်တပ်နဲ့ပျူစောထီးပူးပေါင်းတပ်များက လှည့်လည်စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့ခဲ့ပြီး လက်ရှိအထိလည်း ကျေးရွာများအတွင်း တပ်စွဲထားဆဲဖြစ်သည်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်များအနေဖြင့် ဩဂုတ်လဆန်းပိုင်းကတည်းက ကန့်ဒေါင့်ရွာအနီး ပျူစောထီးအထိုင်စခန်းတည်ရှိသည့် ဇီးဖြူကုန်းကျေးရွာသို့ စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တတိယအပတ်အတွင်း စစ်ကြောင်းများ စတင်လှုပ်ရှားလာခြင်းဖြစ်သည်။

ဩဂုတ် ၁၆ ရက်တွင် ဇီးဖြူကုန်းရွာပျူစောထီးအထိုင်စခန်းမှ အင်အား ၂၀၀ ကျော် ပါ စစ်ကော်မရှင်ပူးပေါင်းစစ်ကြောင်းသည် ညောင်ပင်ဇောက်ရွာ၊ ကွမ်းကိုင်းရွာများကို စတင်စစ်ကြောင်းထိုးလာပြီး ဩဂုတ်လ ၂၀ ရက်တွင် မင်းတိုင်ပင်ရွာကို ဝင်ရောက်တပ်စွဲကာ နေအိမ်များကို မီးရှို့ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယနေ့မနက်ပိုင်းအထိ ကျေးရွာတွင်းအခြေပြုလျက်ရှိသည်။

” ဒီနေ့မနက်တော့ မင်းတိုင်ပင်ကစစ်ကြောင်း ထပ်ပြီးခွဲထွက်သွားတယ်လို့ ကြားတယ်။ အတည်ပြုနေကြတုန်းပဲ။ ငှက်ပျောတော(တောင်)ရွာက စစ်ကြောင်းလည်း ပြန်ထွက်နေတယ်လို့ ကြားထားတယ်” ဟု မြေပြင်အခြေအနေကိုသိရှိသူတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောသည်။

ထို့နောက် မင်းတိုင်ပင်ကျေးရွာအတွင်းတပ်စွဲနေသည့် အင်အား ၂၀၀ ကျော်ပါ စစ်ကြောင်းမှ ထုတ်နုတ်အင်အား ၆၀ ခန့်သည် ဩဂုတ် ၂၂ ရက်တွင် အိုင်းမရွာသို့ ဆက်လက်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ထပ်မံမီးရှို့ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများထံက သိရသည်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်များ၏ မီးရှို့မှုကြောင့် အိမ်ခြေ ၁,၀၀၀ ကျော်ရှိ မင်းတိုင်ပင်ရွာ၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း (အိမ်ခြေ ၅၀၀ ကျော်) မီးလောင်ပြာကျခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများမှ ခန့်မှန်းထားပြီး မင်းတိုင်ပင်နှင့် အိုင်းမရွာတို့တွင် စစ်ကြောင်းများလက်ရှိအထိ ရှိနေခြင်းကြောင့် နေအိမ်ပျက်စီးမှုအသေးစိတ်အခြေအနေများကို မသိရှိရသေးပေ။

ပုလဲမြို့နယ်၊ ကန့်ဒေါင့်ရွာရဲစခန်းကို PLA နဲ့ မဟာမိတ်တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များက ဇွန်လ ၁၉ ရက်တွင် သိမ်းယူခဲ့ပြီး ၂ လနီးပါးအကြာ ဩဂုတ်လအတွင်း စစ်ကော်မရှင်တပ်က အဆိုပါစခန်းကို ပြန်လည်ရရှိရေးအင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်လာခြင်းဖြစ်သည်။

စခန်းသိမ်းပိုက်မခံရမီရက်ပိုင်းတွင်လည်း ဇီးဖြူကုန်းပျူစောထီးအထိုင်စခန်းတိုက်ပွဲကို လေကြောင်းပစ်ကူလာရောက်သည့် တရုတ်ထုတ် F 7 တိုက်လေယာဥ် ၁ စီး ပျက်ကျခဲ့ရာ စစ်ကော်မရှင်တပ်က လေယာဥ်မှူးသေဆုံးပြီး တိုက်လေယာဥ်လည်း ပျက်စီးဆုံးရှုံးထားသည်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်က ကန့်ဒေါင့်ရွာအနီး ကျေးရွာများဖြစ်သည့် ညောင်ပင်ဇောက်၊ ကွမ်းကိုင်း၊ မင်းတိုင်ပင်၊ ငှက်ပျောတော၊ အိုင်းမနဲ့ ချောင်းဦး ကျေးရွာများကို စစ်ကြောင်းထိုး မီးရှို့နေသော်လည်း ကန့်ဒေါင့်ရွာကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးကြောင်း PLA အတွင်းရေးမှူး ဒေါ်နီနီကျော်က ပြောသည်။

“ ကန့်ဒေါင့်ကိစ္စက အခု နောက်ပိုင်းရက်တွေ သတင်းတွေပြတ်နေတယ်ပေါ့လေ။ ပထမတုန်းက တော့ သူတို့ ကန့်ဒေါင့်ဘက်ကို စစ်ကြောင်းထိုးလာပြီးတော့ ကန့်ဒေါင့်နားအထိ ရောက်တယ်ပေါ့နော်။ တချို့သတင်းအရ လည်း သူတို့ ကန့်ဒေါင့်ထဲကို ခဏဝင်သွားတယ်၊ ဒါပေမယ့် သူတို့ ပြန်ထွက်သွားတယ်ပေါ့နော်။ ရဲဘော်တွေနဲ့ မဟာမိတ်တွေနဲ့၊ ကျမတို့ရဲဘော်တွေနဲ့ သူတို့ တချို့ရွာတွေမှာ ထိတွေ့တိုက်ပွဲဖြစ်တာတွေတော့ ရှိတယ်ပေါ့နော်၊ နောက်ပိုင်းအခြေအနေတော့ ကျမ မသိရသေးဘူး” ဟု သူက ပြောသည်။

ကန့်ဒေါင့်ရွာအနီးကို စစ်ကောင်စီတပ်များအင်အားအများအပြားဖြင့်ရောက်ရှိနေပြီး ကျေးရွာအတွင်းအခြေပြုတပ်စွဲထားခြင်းမရှိသေးသည်မှာ ကန့်ဒေါင့်ရဲ စခန်းသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များမှ ရဲစခန်းအတွင်းရှိ စစ်ကော်မရှင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ တည်ဆောက်ထားသည့် ဘန်ကာများ ၊ အဆောက်အဦများအားလုံးကို မြေတူးစက်များဖြင့် ဖြိုချဖျက်ဆီးရှင်းလင်းခဲ့ခြင်းကြောင့်ဟု မြေပြင်အခြေအနေသိရှိသူတဦးမှ ခန့်မှန်းပြောဆိုသည်။

“ ကန့်ဒေါင့်က ပြန်ပါသလောက်ဖြစ်နေပြီ။ ရွာထဲကို စစ်ကြောင်းတွေက ဝင်လိုက်ထွက်လိုက်လုပ်ပြီး ပျောက်နေတယ်။ ရဲစခန်းက ခုကဘာမှမရှိတော့ဘူး ကွင်းပြင်ကြီးလိုဖြစ်နေတာ။ အကုန်ဒိုဇာနဲ့ထိုးပြီးရှင်းထားတာ ။ ဒီကောင်တွေ ဘန်ကာတွေ ကတုတ်ကျင်းတွေ ဘာမှမရှိတော့ ရွာထဲ အပြီးမဝင်သေးတဲ့အခြေအနေမျိုး” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်ကိုထောက်ခံရေးသားနေသည့် တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်များတွင် မင်းတိုင်ပင်ကျေးရွာကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ပြီးဟု ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်တွင် ရေးသားဖော်ပြနေကြသော်လည်း လက်ရှိစစ်ကော်မရှင်တပ် စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်တပ်စွဲနေသည့်နေရာများသည် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ အထိုင်စခန်းများတည်ရှိခြင်းမရှိဟုလည်း ဒေသခံများက ဆိုသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းများက ကန့်ဒေါင့်ကျေးရွာအား ပြန်လည်ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည့်အခြေအနေဖြစ်ကြောင်း မြေပြင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ပြောဆိုထားပြီး မင်းတိုင်ပင်၊ ငှက်ပျောတော၊ အိုင်းမ၊ ချောင်းဦးနှင့် လက်ပုကန်ရွာများတွင် စစ်ကြောင်း ၁ ကြောင်းလျှင် အင်အား ၆၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် စစ်ကြောင်း ၅ ကြောင်းခွဲပြီး တပ်ဖြန့်ထားသည်။

ထို့အပြင် ကန့်ဒေါင့်အနီးရှိ ပျူစောထီးအားကောင်းသည့် ဇီးဖြူကုန်း၊ အင်မထီး၊ သရက်ကန်ကျေးရွာအထိုင် စခန်းများကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က အင်အားဖြည့်တင်းနေသည်။

ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့လယ်ပိုင်းတွင် ဇီးဖြူကုန်းရွာပျူစောထီးအထိုင်စခန်းသို့ မုံရွာ နမခမှ ပျံသန်းလာသည့် Mi-17 ထောက်ပို့ရဟတ်ယာဥ်ဖြင့် လူအင်အားထပ်မံဖြည့်တင်းခဲ့ကြောင်းသိရှိရပြီး ထပ်မံရောက်ရှိသည့် စစ်အင်အားများကိုလည်း ကန့်ဒေါင့်အနီးရှိ စစ်ကြောင်းများထံ ဆက်လက်ပို့ဆောင်နေကြောင်း သိရသည်။

စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းများကြောင့် မင်းတိုင်ပင်၊ လက်ပုကန်၊ နှောကန်၊ နှောရိုး၊ ကျောက်ဖျာကန်၊ မြေနီကုန်း၊ ငှက်ပျောတော၊ စပါးစေ့၊ မန်ကျည်းကုန်း၊ အိုးဘို၊ အိုင်းမ၊ သရက်ချောင်းနား၊ သပြေကုန်း၊ ညောင်ပင်စု၊ ကုန်းကိုင်း၊ ကုက္ကိုလ်ကုန်း စသည့်ကျေးရွာများမှ ဒေသခံ ၈,၀၀၀ ကျော်နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရကြောင်း သိရသည်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်မှ စစ်အင်အားအများအပြားဖြင့် စစ်ကြောင်းများခွဲကာ တပ်ဖြန့်နေခြင်း၊ ကန့်ဒေါင့်ရွာအနီးကျေးရွာများကို စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့မှုများလုပ် ဆောင်နေခြင်းသည် ကန့်ဒေါင့်ရွာကို ရေရှည်ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြေပြင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက သုံးသပ်ထားသည်။

မြေလတ်အသံ၊ ဇွန် ၁၇၊ ၂၀၂၅။

၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းချိန်မှာ မထက်ထက်* ရဲ့အသက်က ၁၆ နှစ်ပါ။ ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်တဦးဖြစ်တဲ့ သူမဟာ မတရားမှုကိုဆန့်ကျင်တဲ့ အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်သူတွေထဲမှာ ပါဝင်လာခဲ့ပြီး သင်ကြားဆဲ ဆယ်တန်းပညာရေးကိုရပ်နားလိုက်ကာ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာလည်းပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒီလို အာဏာသိမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့လို့ ၂၀၂၁ ရဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းမှာပဲ လုံခြုံရေးအခြေအနေတွေကြောင့် နေရပ်ကနေ တခြားဒေသတခုကို ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ရပါတယ်။

မတရားမှုတွေကို တော်လှန်ချင်တဲ့စိတ်ပြင်းပြနေတဲ့ မထက်ထက်ဟာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်လိုပေမယ့် မိဘတွေရဲ့ တားမြစ်မှုကြောင့်တကြောင်း၊ စစ်မှုထမ်းဖို့ အသက်အရွယ်မပြည့်သေးတာတွေကြောင့် ၂ နှစ်နီးပါး စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရတဲ့အချိန်အတွင်းမှာပဲ သူနာပြုသင်တန်းတွေကို ကြိုးစားတက်ရောက် သင်ယူခဲ့ပါတယ်။

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလုပ်ဆောင်နေတဲ့ အကိုဝမ်းကွဲကို တော်လှန်ရေးထဲမှာ ပါဝင်လိုကြောင်း မကြာခဏ ပူဆာလေ့ရှိတဲ့အတွက် အကိုဝမ်းကွဲရဲ့ အကူအညီနဲ့ ၂၀၂၃ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာပဲ မြင်းခြံခရိုင်တပ်ရင်း ၃ တပ်ခွဲ ၂ (TTA ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့)ကို ရောက်ရှိလာပြီး သူမသင်ယူထားတဲ့ သူနာပြုအလုပ်ကြောင့် ဆေးတပ်ဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခွင့်ရခဲ့တယ်လို့ မထက်ထက်ကပြောပြပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ သူ့အသက်ရဲ့ အသက်ဟာ ၁၈ နှစ်ပြည့်ရုံပဲရှိပါသေးတယ်။

ဆယ်ကျော်သက် လူငယ်တို့ဘာသာဘာဝအတိုင်း ဘဝလက်တွဲဖေါ်အဖြစ်ရွေးချယ်ထားခဲ့သူရှိပြီး Social Media ပေါ်မှာ တရားဝင်ချစ်သူရှိကြောင်းဖော်ပြထားသလို တစုံတယောက်ရဲ့ ချစ်ရေးဆိုခြင်းများမရှိစေရန် နှုတ်အားဖြင့်လည်း ပြောပြထားခဲ့တယ်လို့ သူမက ပြောပါတယ်။

မြင်းခြံခရိုင်တပ်ရင်း ၃ တပ်ခွဲ ၂ (TTA ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့) ရဲ့ တဦးတည်းသော အမျိုးသမီးတပ်ဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေထိုင်ရင်း တိုက်ပွဲတွေမပြင်းထန်သေးတဲ့ ၂၀၂၄ ဧပြီလမှာ တာဝန်မှယာယီရပ်နားလိုက်ရပါတယ်။

“ပြည်သူကျွေးတဲ့ထမင်းကိုလည်း ညီမတနပ်လောက်မှ အလကားမစားချင်တဲ့အတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်လိပ်ပြာလုံလုံပဲ သွားချင်တယ်လေ။ အဲ့ဒီအတွက် မြေပြင်ဆေးတပ်မှာ လူရှိတယ် လုပ်တဲ့သူတွေလည်း ရှိကြတယ်။ မလိုအပ်တဲ့နေရာမှာ ညီမ မနေဘူး။ အဲ့ကိုရောက်ပြီးတော့ သင်တန်းတွေဘာတွေပေးပြီးတော့ ညီမပြန်သွားသေးတယ် ၅ လ လောက် ထောက်ပို့လုပ်မယ်ဆိုပြီး ပြန်သွားခဲ့တာ။ မြေပြင်မှာလည်း မလုပ်ရဘူးလေ၊ သင်တန်းတက်လိုက်၊ ပြောရမယ်ဆိုရင် ထိုင်စားသဘောမျိုးလုပ်နေခဲ့ရတာ။ မနေချင်တော့လို့ ပြန်သွားလိုက်တာ။” လို့ မထက်ထက်ကပြောပါတယ်။

အဲ့ဒီနောက် ၅ လခန့်အကြာမှာ မြင်းခြံခရိုင်အတွင်း စစ်ဆင်ရေးတွေစတင်ဖော်ဆောင်ချိန် တာဝန်ပြန်ထမ်းဆောင်ဖို့ မထက်ထက်ကိုပြန်ခေါ်တာကြောင့် မိခင်တပ်ဖွဲ့ကိုပြန်လာခဲ့ပြီး တပ်ရင်းမရောက်မီ ပကဖဒုတာဝန်ခံရဲ့ ဇနီးနေအိမ်မှာ ယာယီနေထိုင်နေချိန်မှာ သူမ မထင်မှတ်ထားတဲ့အခြေအနေနဲ့ ရင်ဆိုင်လိုက်ရပါတယ်။

အချိန်က ၂၀၂၄ စက်တင်ဘာ ၁၂ ရက်ရဲ့ ည ၁၀ နာရီဝန်းကျင် မိုးရွာထားပြီးကာစဖြစ်တာကြောင့် ရာသီဥတုကအုံ့မှိုင်းမှိုင်းဖြစ်နေချိန် စစ်ရှောင်အမျိုးသမီး ၂ ဦးနဲ့အတူ ညအိပ်ယာဝင်ဖို့ပြင်နေတဲ့ မထက်ထက်ဆီကို မက်ဆင်ဂျာကတဆင့် စာတစောင်ဝင်လာပါတယ်။

တောင်သာမြို့နယ်ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ဒုတာဝန်ခံဖြစ်သူက မထက်ထက်ရဲ့ ဦးလေးဖြစ်သူ တိုက်ပွဲမှာ ကျဆုံးသွားတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြောစရာရှိတယ်ဆိုကာ သူ့အိမ်ကိုလာတွေ့ဖို့ ခေါ်ဆိုတဲ့စာပါ။

ညအချိန်ဖြစ်တဲ့အတွက် မထက်ထက်တဦးတည်းသွားဖို့ ကြောက်စိတ်ဝင်ခဲ့ပေမယ့် တဖက်မှာလည်း လေးစားရတဲ့ဆရာကခေါ်တယ်ဆိုတဲ့စိတ်ကြောင့် မလွှဲသာတဲ့အဆုံး ပကဖ ဒုတာဝန်ခံ ဦးသံလွင်နေထိုင်တဲ့ အိမ်ကိုသွားဖို့ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။

“အဲ့ဒီအချိန်မှာ သူကစကားပြောမယ်ဆိုတော့ ကြောက်တာတော့အမှန်ပဲ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူချိန်းတဲ့အချိန်က အဆင်မပြေဘူးလေ။ ပြီးတော့ ၂ ယောက်တည်းစကားပြောမယ်ဆိုတော့လည်း သူ့အမျိုးသမီးအနေနဲ့ ဘယ်လိုပြောမလဲ တွေးမိတဲ့အချိန်မှာ ဒါပေမယ့် ကိုယ်လေးစားရတဲ့သူက ဒီလိုလည်းမလုပ်လောက်ဘူး၊ ကိုယ့်မိဘတွေနဲ့လည်း သိနေပြီ ကိုယ့်အကိုတွေနဲ့လည်း သိနေပြီဆိုတော့ ဒီလိုတော့မလုပ်လောက်ပါဘူးဆိုပြီးတော့ ယုံပြီး သွားခဲ့တာပေါ့။” လို့ မထက်ထက်က ပြောပါတယ်။

သူမနေထိုင်တဲ့နေရာနဲ့ ဦးသံလွင်ရဲ့တဲအိမ်ဟာ ခြံဝိုင်းတခုထဲမှာပဲရှိပြီး ၁၀ ပေဝန်းကျင်သာ ကွာဝေးတာကြောင့်ဖြစ်သလို တော်လှန်ရေးလုပ်နေတဲ့ အကိုဖြစ်သူတွေနဲ့ရင်းနှီးမှုရှိရုံမက မထက်ထက်ရဲ့ မိဘတွေကိုယ်တိုင်လည်း စောင့်ရှောက်ပေးဖို့ အပ်နှံထားသူတဦးဖြစ်တာကြောင့် လုံခြုံမှုပေးမယ်အထင်နဲ့ သွားခဲ့လိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ပါးစပ်ကိုပိတ်ပြီးချုပ်ထားတာကြောင့် ရုန်းကန်ပေမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်ကမကြားဘဲ အကူအညီမဲ့ခဲ့ရတယ်“ လို့ မထက်ထက်က ၎င်းကြုံတွေ့ရမှုကို ပြန်ပြောပြပါတယ်။

ဦးသံလွင်ရဲ့အလိုမတူဘဲ အဓမ္မပြုကျင့်ခဲ့တဲ့ထိုဖြစ်စဉ်ဟာ မန္တလေးတိုင်း၊ တောင်သာမြို့ နယ်၊ ကျေးရွာတခု (လုံခြုံရေးအရ ရွာနာမည် မဖော်ပြထားပါ)ရှိ မြို့နယ်ပကဖဒုတာဝန်ခံ ဦးသံလွင်ရဲ့ဇနီး နေအိမ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။

“ဖြစ်တဲ့နေရာက သူ့မိန်းမအိမ်ရဲ့အရှေ့ဘက်မှာ။ ခါတိုင်းဆို ကျမတို့က သူ့အမျိုးသမီးကော စစ်ရှောင်တွေကော တပြေးတည်းအိပ်ရတာ။ အဲ့နေ့က ကိုသံလွင်ပြန်လာလို့ဆိုပြီး မသင့်တော်လို့ နဂိုနေတဲ့အိမ်အရှေ့ဘက်မှာ အိမ်အလွတ်ရှိတယ်။ အဲဒီမှာကျမတို့ အမျိုးသမီး လူလွတ် ၂ ယောက်နဲ့(အတူ) ၃ ယောက် သွားအိပ်တယ်။ ကျမမှာလည်း ရည်ရွယ်ထားသူရှိပါတယ်။ အဲဒါကို ကျမအပေါ် ဒီလိုမျိုးလုပ်တာ” လို့ ယင်းအဖြစ်အပျက်မဖြစ်ပွားမီ အခြေအနေကို ရှင်းပြပါတယ်။

မထက်ထက်ကို အဓမ္မပြုကျင့်ခံရချိန်မှာ သူမရဲ့အသက်ဟာ ၁၉ နှစ်ကျော်ဖြစ်ပြီး၊ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့ ဒုတိယအကြိမ် မိခင်တပ်ရင်းကို ပြန်လာတဲ့အချိန်၊ ဆက်သွယ်ရေးအခက်အခဲတွေကြုံတွေ့ခဲ့ရချိန်မှာ ကျူးလွန်ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

“အရင်ရက်က ညီမဦးလေးကျတယ်ဆိုပြီး ကြားတယ်။ ကျမကလည်းတခြားကနေ ပြန်လာတာမကြာသေးတော့ မြေပြင်လိုင်းကလည်းမရတော့ အိမ်နဲ့အဆက် အသွယ်မရဖြစ်နေတော့ ပြောစရာရှိတယ်ဆိုလို့ သွားခဲ့လိုက်တယ်။ အဲဒီမှာဖြစ်သွားတာ။ အလိုမတူဘဲ ဖြစ်သွားတာ။ သူနဲ့ ညီမကြားမှာ ဆရာတပည့် ကဏ္ဍပဲရှိတယ်။ သူလည်း သမီးကို ရိသဲ့သဲ့လည်းမပြောဘူး၊ ညီမလည်းသူ့ကို ဆရာလိုမျိုးပဲ သဘောထားတယ်။ ကိုယ့်ဦးလေးလို၊ ကိုယ့်အကိုအရင်းလို သဘောထားခဲ့တာပေါ့နော်။” လို့ မထက်ထက်က ပြောပါတယ်။

အခင်းဖြစ်ပြီးနောက်နေ့ စက်တင်ဘာ ၁၃ ရက်မှာ TTA ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့ တပ်ခွဲ ၂ မှ မိမိအစီအစဉ်နဲ့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး မြင်းခြံပကဖလက်အောက်မှာ ယာယီခိုလှုံခဲ့ကာ အလိုမတူဘဲ အဓမ္မပြုကျင့်ခံရမှုအပေါ် ယင်းနေ့မှာပဲ တောင်သာမြို့နယ်ပကဖနဲ့ ပလဖအဖွဲ့၊ အဲ့ဒီလထဲမှာပဲ မန္တလေးတိုင်းပကဖ၊ NUG လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသမီးနဲ့ကလေးသူငယ်ဝန်ကြီးဌာနတွေကို ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် စာပေးပို့ တိုင်ကြားခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ပကဖ(တာဝန်ခံ)ဦးကြည်စိုးကို တိုင်ကြားခဲ့တယ်။ တိုင်ကြားပြီးတော့ အရင်ဆုံး ဦးကြည်စိုးက ဖုန်းနဲ့ပဲအရင်ပြောတယ်။ ၅ ရက်မြောက်နေ့မှာ ညီမဆီကို ပကဖ ဦးကြည်စိုးရယ်၊ ပလဖရယ်၊ တောင်သာမြို့နယ်က ဦးဇင်းရယ် အမှုမဖွင့်ဖို့ ဘယ်သူကိုမှမပြောဖို့ ညီမကိုတောင်းဆိုတယ်။ အမှုဖွင့်မယ်ပြောတော့ အခုကြားကာလမှာ အမှုဖွင့်လို့လည်းမရဘူးဆိုပြီး သူတို့ပြောတယ်။ တော်လှန်ရေးကိုလည်း ရှေးရှုဖို့ ပြောတယ်။ အခုတော့ စာချုပ်နဲ့လုပ်ထားမယ်။ တော်လှန်ရေးပြီးရင် သူကိုယ်တိုင် အမှုဖွင့်ပေးမယ်ဆိုပြီး ပြောသွားတယ်။ ဘာစာချုပ်မှတော့ အခုထိညီမဆီ ရောက်မလာဘူး” လို့ မထက်ထက်က ဆက်ပြောပါတယ်။

အဲ့ဒီဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက် မထက်ထက်ကို ပကဖဒုတာဝန်ခံကိုသံလွင်နဲ့ ၎င်းရဲ့ဇနီးဖြစ်သူ အမျိုးသမီးတို့က ဖုန်းနဲ့နှောင့်ယှက်ပြောဆိုတာ၊ တိုင်တန်းတာတွေမလုပ်ဖို့ ဖိအားပေးပြောဆိုတာတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

အဆင့်ဆင့်တိုင်ကြားမှုတွေကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ ၁ ရက်မှာ အမျိုးသမီး ၂ ဦးအပါ အဖွဲ့ဝင် ၆ ဦးပါဝင်တဲ့ မန္တလေးတိုင်းပကဖ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က မထက်ထက်ကို အွန်လိုင်းဗီဒီယိုကောကတဆင့် ဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ၁ နာရီခန့်ကြာ မေးမြန်းစစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ယင်းစစ်ဆေးမှုမတိုင်မီမှာ တောင်သာပကဖဒုတာဝန်ခံကို ယာယီထိန်းသိမ်းထားကြောင်း မန္တလေးတိုင်းပကဖကပြောဆိုပေမယ့် လက်ရှိမှာ ၎င်းဒုတာဝန်ခံက တောင်သာမြို့နယ်အတွင်းမှာ ပြန်လည်ရောက်ရှိနေပြီး မူလရာထူးအတိုင်းပဲ ဆက်ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ညီမကို စစ်ဆေးရေးတကြိမ်လုပ်တယ်။ ကိုနိုင်းနိုင်းတို့ မန်းတိုင်းက လူကြီးတွေပါတယ်။ ကိုသံလွင်ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတယ်လို့ ပြောတယ်။ ပြစ်မှုကျူးလွန်ကြောင်းလည်း သက်သေတွေက ထင်ရှားတယ်။ ကိုသံလွင်ကို ထိန်းသိမ်းထားတယ်ပြောပေမယ့် ထွက်ပြေးလာသလား၊ လွှတ်ပေးလိုက်တာလားမသိရဘူး၊ အခုတောင်သာပကဖမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတာ သိရတယ်။”လို့ မထက်ထက်က ပြောပါတယ်။

ဖြစ်စဉ်အပေါ် ယင်းတကြိမ်သာ မထက်ထက်ကို အွန်လိုင်းကနေ စစ်ဆေးမှုရှိခဲ့ပြီး လက်ရှိအထိ အမှုအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်လို့ သတင်းတစုံတရာ မသိရှိရတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

မထက်ထက်ဖြစ်စဥ်ကို ကူညီပေးနေသူတဦးကတော့ အဆိုပါအမှုကို တောင်သာမြို့နယ်ပလဖထံ ဇန်နဝါရီလအတွင်းက ထပ်မံတိုင်ကြားထားပြီး တိုင်ကြားမှုကို ပလဖကလက်ခံခဲ့ပေမယ့် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကိုတော့ မသိရသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

“ပကဖတိုင်တော့ အရေးယူပေးလို့မရဘူးဆိုတော့ တောင်သာမှာ ပလဖရှိပြီဆိုတော့ ပလဖကို တိုင်ချက်ဖွင့်တာ။ တိုင်စာကို ရဲစခန်းတိုင်သလိုတိုင်တာ။ တိုင်စာကိုတော့ ပလဖရုံးမှာပဲ သွားဖွင့်တာ၊ ရုံးတာဝန်ရှိသူတွေ လက်ခံခဲ့တယ်။ ကျနော်တို့ကို မေလ ၁ ရက်နဲ့ ၂ ရက်နေ့တွေမှာ စစ်တာ။ မစစ်ခင်က သံလွင်ကိုဖမ်းတယ်။ စစ်ပြီးတော့ ပြန်လွတ်လာတယ်”လို့ မထက်ထက်ဖြစ်စဥ်ကို ကူညီပေးနေသူက ပြောပါတယ်။

အမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အသေးစိတ်အခြေအနေတွေကိုသိရှိနိုင်ဖို့ တောင်သာမြို့နယ် ပြည်သူ့လုံခြုံရေးအဖွဲ့ကို မြေလတ်အသံက ဆက်သွယ်ပေမယ့် ဖုန်းလက်ခံဖြေ ကြားခြင်း မရှိပါဘူး။

ဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး တောင်သာပကဖတာဝန်ခံ ဦးကြည်စိုးကို မြေလတ်အသံက ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာ ဖြစ်စဉ်မှန်ကန်ကြောင်းနဲ့ လတ်တလောမှာတောင်သာမြို့နယ်အတွင်း တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် တရားစီရင်နိုင်တဲ့အဖွဲ့အစည်းမရှိသေးတာကြောင့် အခုလိုကိစ္စရပ်တွေအပေါ် အရေးယူနိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“တော်လှန်ရေးကာလမှာဖြစ်နေလို့ ဆိုင်းငံ့ပေးဖို့တင်ပြထားတယ်။ သူကတော်လှန်ရေးမှာ စစ်သားကောင်းတယောက်။ လက်ရှိတော့ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲပါ။ သံလွင်ကိုလည်း (မန္တလေး) တိုင်းက ခေါ်ယူစစ်ဆေးပါတယ်။ စစ်ဆေးခံပြီးတော့ ပြန်လာတဲ့သဘောပါ။ တရားဥပဒေစိုးမိုးတဲ့အချိန်ကျရင်တော့ တရားစီရင်ခံရမှာပါ။ သူ့ဘက်ကလည်း မငြင်းပါဘူး၊ သူလည်းဝန်ခံထားတယ်။” လို့ တောင်သာမြို့နယ်ပကဖတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။

၎င်းအမှုအပေါ် တောင်သာပကဖဒုတာဝန်ခံအနေနဲ့ အပြည့်အဝတာဝန်ယူရမှာဖြစ်တယ်လို့လည်း အထက်ပါပကဖတာဝန်ခံက ဆက်ပြောပါတယ်။

“ဒုတာဝန်ခံမှာ အပြစ်ရှိတယ်။ တာဝန်ရှိတယ်။ ကျနော်လက်ခံတယ်။ နောက်ပိုင်းကာလမှာ တကျွန်းတက်ရတက်ရ၊ ကြိုးတက်ရတက်ရ ကျနော်ရဲ့ ဒုတာဝန်ခံကလည်းပြောတယ်။ ကြိုက်တဲ့ပုံစဲနဲ့စွဲ။ တော်လှန်ရေးအတွင်းမှာတော့မနေနိုင်ဘူး အချုပ်နှောင်နဲ့၊ တော်လှန်ရေးပြီးသွားရင်တော့လုပ်ကြပါ။ လာခဲ့ကြပါ ကျနော်လည်းတာဝန်ယူတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။

မြေလတ်အသံက ကြည့်ရှုခွင့်ရတဲ့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန(MOD) ထံ ပကဖအဖွဲ့ တင်ပြထားတဲ့ စာအရ ကာမကိစ္စကျူးလွန်မှုဖြင့် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့ တောင်သာပကဖဒုတာဝန်ခံ ကိုသံလွင်ဟာ တောင်သာနယ်မြေစိုးမိုးနိုင်ရေးတိုက်ပွဲတွေအတွင်း အရေးပါတဲ့တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်တာကြောင့် ပြစ်မှုဆိုင်ရာများကို အချိန်တခုထိဆိုင်းငံ့ပေးရန်ဆိုကာ မေလ ၄ ရက်စွဲနဲ့ ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။

ဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရွက်ထားရှိမှုအပေါ် ထပ်မံသိရှိနိုင်ရေး အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ကတဆင့် ပြည်ထဲရေး (MOHAI) နဲ့ ကာကွယ်ရေး(MOD)ဝန်ကြီးဌာနတွေကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ပေမယ့် သက်ဆိုင်ရာဌာနတာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ မြေပြင်မှာရောက်ရှိနေပြီး ဖုန်း၊အင်တာနက်အခက်အခဲကြောင့် လတ်တလောဆက်သွယ်လို့မရသေးကြောင်း ပြောပါတယ်။

ဒီအမှုဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ NUG လက်အောက်ခံ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့အတွင်းမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် NUG အစိုးရရဲ့ တရားစီရင်ရေးယန္တရားကို မေးခွန်းထုတ်စရာရှိနေပြီဖြစ်ပြီး ကျူးလွန်တဲ့သူကလည်း တော်လှန်ရေးထဲက တပ်သားတယောက်၊ မြို့နယ်အဆင့်တာဝန်ရှိသူ တယောက်ဖြစ်ကာ အစိုးရတရပ်အနေနဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်တဲ့သူတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ထိုက်သင့်တဲ့ အပြစ်ပေး၊ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကို ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်းနဲ့ မလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ရင် ပြည်သူလူထုအတွက် တရားစီရင်ရေးနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုဟာ မေးခွန်းထုတ်စရာရှိလာပြီလို့ မြန်မာ့အမျိုးသမီးသမဂ္ဂရဲ့ တွဲဖက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှုး(၁) မဝေဝေက မြေလတ်အသံကိုပြောပါတယ်။

“ဒီလိုဖြစ်စဉ်မျိုးက လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုနဲ့အတူ စစ်ရာဇဝတ်မှုလည်းဖြစ်တယ်။ ဒီလိုကျူးလွန်တဲ့သူကို ပြစ်ဒဏ်ဆိုင်းငံ့ထားတာဟာ လုံးဝမဖြစ်သင့်မဖြစ်ထိုက်တဲ့အရာလို့ ပြောချင်ပါတယ်။” လို့ မဝေဝေက ပြောပါတယ်။

အာဏာရှင်စနစ်ကိုတော်လှန်နေတဲ့ တော်လှန်ရေးတပ်သား (မည်သည့်အဆင့်တွင်မဆို)၊ တပ်သားအဆင့်ကနေ အရာရှိအဆင့်၊ အမိန့်ပေးတဲ့သူအဆင့်ထိ မည်သူမဆို ကျူးလွန်ပါက အရေးယူဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ရာထူးတာဝန်ရှိတဲ့သူတွေအနေနဲ့ ပိုပြီးတော့ မကျူးလွန်သင့်ကြောင်းနဲ့ စောင့်ထိန်း၊ လိုက်နာရမယ့် ကျင့်ဝတ်တခုဖြစ်ကာ ကျူးလွန်သူကို တော်လှန်ရေးအကြောင်းပြပြီး အပြစ်မပေးခြင်းအပေါ် သူမကအခုလို့ ဆက်ပြောပါတယ်။

“ဒီလို တော်လှန်ရေးကာလမှာ တော်လှန်ရေးကိုလုပ်နေတဲ့သူတွေအနေနဲ့ ပြည်သူလူထုအကျိုးကို လုပ်ဆောင်နေတဲ့သူတွေအနေနဲ့ ပိုပြီးတော့ အလေးထားပြီး ဆင်ခြင်ရမယ့်အရာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို အလေးမထားဘဲ အမျိုးသမီးတယောက်ကို မုဒိမ်းကျင့်တယ်။ ဒါကိုသက်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိတဲ့သူတွေက သိသိလျက်နဲ့ လွှတ်ထားတယ်ဆိုတာက လုံးဝမဖြစ်သင့်တဲ့အရာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အခုဖြစ်စဉ်ဟာ ပဋိပက္ခကာလအတွင်းကျူးလွန်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှု၊ မုဒိမ်းမှုဖြစ်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးလုပ်နေလို့ဆိုပြီး တော်လှန်ရေးကာလမို့လို့ အပြစ်ပေးအရေးယူဆောင်ရွက်တာကိုမလုပ်ဘဲ ပြစ်ဒဏ်ဆိုင်းငံ့ထားလိုက်ခြင်းက မုဒိမ်းကျင့်ခွင့် လိုင်စင်ပေးလိုက်တာနဲ့ အတူတူပါပဲ” လို့ မဝေဝေက ပြောပါတယ်။

မထက်ထက်ဟာ လက်ရှိမှာ မြင်းခြံခရိုင်ပကဖလက်အောက်ကတဆင့် နောက်ထပ်ဒေသတွင်းတပ်ဖွဲ့တခုထံ ထပ်မံပြောင်းရွှေ့တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ဧပြီလကစတင်ကာ ကျန်းမာရေးအခြေအနေအရအပါအဝင် အခြားကိစ္စတွေကြောင့် တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို ရပ်နားထားပါတယ်။

“တော်တော်လေးလည်း ခံပြင်းတယ်။ ကျမတို့က မတရားတာကို တော်လှန်ဖို့ရောက်လာသူပါ။ မတရားတာခံလိုက်ရတဲ့အချိန်မှာ တရားဥပဒေဆိုတာမရှိဘူးလား။ ဒီလိုလူတွေကို အပြစ်မပေးနိုင်ဘူးလား။ ဘယ်သူမှလည်း ဒီဟာကို မလုပ်ပေးနိုင်ဘူးလား။ တရားမျှတမှုတော့ လိုချင်ပါတယ်။ အခုထိလည်း ဆက်ရှာနေဆဲပါ”လို့ မထက်ထက်က ပြောပါတယ်။

* နစ်နာသူ၏ အမည်မှန်မဟုတ်ပါ။

မြေလတ်အသံ၊ ဧပြီ ၁၂၊ ၂၀၂၃။

ရေးသားသူ – လင်းဇေ ၊ ချယ်ရီ

ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေကို စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေက စစ်ကြောင်းထိုးတဲ့အခါ ဒေသခံပြည်သူတွေကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားပြီး စစ်ကြောင်းရဲ့ရှေ့ဆုံးမှာ လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုတာ၊ သူတို့ မလိုအပ်တော့တဲ့အခါ သတ်ဖြတ်တာတွေ လုပ်တတ်ကြပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်ရပ်တွေဟာ တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်းလို ဒေသတွေမှာ နေ့စဉ်လိုလို ကြားသိနေရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေဟာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိတဲ့ မြို့ပေါ်လိုနေရာတွေက စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေ၊ လုံခြုံရေးဂိတ်တွေမှာ အရပ်သားပြည်သူတွေကို ဈေးရောင်းခိုင်းတာ၊ ဈေးသည်တွေကို သူတို့ရဲ့ဂိတ်တွေမှာ လာရောက်ဈေးရောင်းကြဖို့ ငွေကြေးပေးပြီး ခိုင်းစေတာစတဲ့ နည်းလမ်းတွေကိုသုံးပြီး မြို့ပေါ်က အရပ်သားပြည်သူတွေကို လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုလာကြပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်မှာ ဗိုလ်ကြီးရာထူးနဲ့တာဝန်ထမ်းဆောင်းခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ မှာ CDM လုပ်ခဲ့တဲ့ အရာရှိတဦးကတော့ စစ်ကောင်စီတပ်ဟာ အရင်ကတည်းက ဒီလိုနည်းလမ်းတွေကို အသုံးပြုတာတွေရှိပြီး အခုလို အခြေအနေဆိုးရွားနေတဲ့ ကာလမှာ ပိုဆိုးလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“အရင်တုန်းကဆိုရင် ဈေးသည်တင်မဟုတ်ဘူး။ ဈေးဆိုင်တွေပါ ဖွင့်ခိုင်းတာမျိုးတွေရှိတယ်။ လာဖွင့်ခိုင်းတယ်။ အကာအကွယ်ယူတာပေါ့” လို့ သူက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

ဒီလိုလုပ်တာဟာ စစ်ကောင်စီက သူတို့ရဲ့နေရာတွေဟာ စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်တဲ့နေရာမျိုးလို အသွင်ယူတာဖြစ်ပြီး တကယ်လာတိုက်လို့ အရပ်သားတွေထိသွားပြီဆိုရင်လည်း အရပ်သားတွေကိုပစ်တယ်။ စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်တယ်ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်းတွေရဖို့ လုပ်ထားတာလို့ CDM ဗိုလ်ကြီးတဦးက ရှင်းပြပါတယ်။

“လာပစ်တဲ့သူကလည်း ပစ်တဲ့အခါ ဈေးသည်တွေကို ထိသွားနိုင်တယ်ပေါ့ဗျာ။ အဲဒီလိုဆို သူတို့က စစ်ရာဇဝတ်မှုဆိုတဲ့ စကားကို သူတို့ခေါင်းဆောင် ဇော်မင်းထွန်းက အဲလိုပြောချင်တာပေါ့။ အဲဒီလိုချပြချင်လို့လည်း အခုနောက်ပိုင်း အဲဒီအစီအစဉ်တွေကို သွားနေတာ။ အခုနောက်ပိုင်းမှာ အဲဒါမျိုးတွေက ဖြစ်လာဦးမှာပဲ” လို့ သူက ထပ်ရှင်းပြပါတယ်။

ကချင်ပြည်နယ်၊ မိုးညှင်းမြို့နယ်ထဲက နန့်စီးအောင်ဂိတ်မှာဆိုရင် စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေဟာ ဒေသခံဈေးသည်တွေကို ပိုက်ဆံပေးပြီး သူတို့တာဝန်ကျတဲ့ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေမှာ ပုံမှန်ဈေးလာရောင်းဖို့ ဆွဲဆောင်တာမျိုးတွေအထိ လုပ်လာကြတယ်လို့ အဲဒီဂိတ်မှာ ဈေးရောင်းနေတဲ့ ဈေးသည်တဦးက ဆိုပါတယ်။

အဲဒီစစ်ဆေးရေးဂိတ်ဟာ စစ်ဆေးရေး အကြမ်းဆုံးနဲ့ PDF အဖွဲ့တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်ခြင်းကိုခံရတဲ့ နာမည်ကြီး စစ်ဆေးရေးဂိတ်လည်း ဖြစ်တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ဆိုပါတယ်။ အန္တရာယ်များပေမယ့်လည်း ဒေသခံတွေဟာ မိသားစုဝမ်းရေးအတွက် အင်းတော်မြို့ကနေ ၂၇ မိုင်ဝေးတဲ့ နန့်စီးအောင်စစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ သွားပြီး ဈေးရောင်းရတယ်လို့ အင်းတော်မြို့ခံတဦးက ဆိုပါတယ်။

အဲဒီဈေးသည်တွေဟာ အရင်က မီးရထားဘူတာတွေမှာ ဈေးရောင်းခဲ့ကြသူတွေဖြစ်ပြီး လက်ရှိအခြေအနေမှာ ရထားလမ်းတွေပိတ်၊ ဘူတာတွေပိတ်ထားတဲ့အတွက် ခရီးသွားဧည့်သည်တွေရှိတဲ့နေရာအထိ သွားရောင်းရတာဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

“ဈေးရောင်းတာတမျိုးပဲ လုပ်လာကြတဲ့သူတွေကျတော့လည်း စစ်ကောင်စီဂိတ်တွေမှာ ဈေးသွားရောင်းကြတယ်။ အန္တရာယ်တော့များတယ်။ ဂိတ်ဆိုတော့ ကိုယ့်ဘက်က လူတွေ သွားပစ်ရင်လည်း ကြားကထိဦးမယ်။ ဟိုဘက်က ပြန်ပစ်ရင်လည်း သူတို့အရင်ပစ်ခံရမှာ။ ဝမ်းရေးဆိုတော့လည်း ဒီလိုပဲ လုပ်နေကြတာပါ” လို့ အင်းတော်မြို့ခံတဦးက ပြောပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းနဲ့ ကချင်ပြည်နယ် နယ်စပ်ဂိတ်ဖြစ်တဲ့ နန့်စီးအောင်စစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ လာရောက်ဈေးရောင်းတဲ့သူတွေကို စစ်ကောင်စီတပ်မှ အရာရှိတွေက ၂၀၀၀ ကျပ်ကနေ ၅၀၀၀ ကျပ်အထိ မုန့်ဖိုးပေးကာ ဈေးရောင်းခိုင်းပါတယ်။ ဈေးသည်တွေကို လူသားဒိုင်းသဘောမျိုးနဲ့ ဈေးရောင်းခိုင်းတယ်ဆိုတာသိပေမယ့်လည်း မိသားစုစားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေတဲ့အတွက် လုပ်ကိုင်နေရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ဆိုပါတယ်။

ဧပြီလ ပထမပတ်မှာ ရန်ကုန်ကနေ မြဝတီကို လိုင်းကားစီးလာခဲ့သူတဦးကလည်း ကားလမ်းတလျှောက်က စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေ၊ လုံခြုံရေးယူထားတဲ့ဂိတ်တွေမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေဟာ ဘန်ကာတွေထဲမှာ အကာအကွယ်နဲ့နေကြတဲ့အပြင် ဘန်ကာရှေ့တွေမှာ ဈေးသည်တွေကို ဈေးရောင်းခိုင်းတာမျိုးတွေ မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“စစ်တောင်းတံတားအကျော် မုပ္ပလင်အဝင်နားက လုံခြုံရေးဂိတ်မှာဆိုရင် ဈေးသည်က အပြည့်ပဲ။ ဈေးဗန်းလေးတွေ ခေါင်းပေါ်မှာ ရွတ်ထားကြတယ်။ ကလေးတွေ၊ မိန်းကလေးတွေလည်း ပါတယ်။ အရင်တုန်းက ဒီဈေးသည်တွေဟာ စားသောက်ဆိုင် အရှေ့၊ ဒါမှမဟုတ် စားသောက်ဆိုင် အနီးဝန်းကျင်တွေမှာပဲ ဈေးရောင်းကြတာ။ အဲဒီအနားမှာ စားသောက်ဆိုင်ရှိပေမယ့် ဈေးသည်တွေက ဘာလို့အဲဒီစစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ ဈေးရောင်းကြလည်းတော့ မသိဘူး” လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ CDM ဗိုလ်ကြီးတဦးက သူကိုယ်တိုင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ အချိန်တုန်းကလည်း ဈေးသည်တွေ၊ အရပ်သားတွေကို မသိမသာစည်းရုံးပြီး သူတို့နေထိုင်ရာ၊ တာဝန်ကျရာနေရာတွေမှာ ဈေးဆိုင်တွေ ဖွင့်ခိုင်းတာမျိုးရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ငါတို့စစ်သားတွေချည်းပဲဆိုရင် ငါတို့ဘယ်တော့လုပ်ခံရမလဲဆိုတဲ့ အတွေးရှိကြတယ်။ အဲလိုကြောင့်ပါ။ ပြီးတော့ သူတို့က နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကို လက်တလုံးကြား ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ သိကြတယ်။ သူတို့မှာ အမြဲတမ်း အဲဒီအိုင်ဒီယာ တော့ရှိတယ်” လို့ မြန်မာစစ်တပ်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး အာဏာမသိမ်းခင်ရော၊ အာဏာသိမ်းပြီး ကာလတွေမှာပါ စစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ တာဝန်ယူဖူးတဲ့ CDM ဗိုလ်ကြီးက ဆိုပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်ဟာ စစ်ရေးကိစ္စတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကို သူ့အကျိုးစီးပွားအတွက် လက်တလုံးကြား အသုံးချနေတာကိုလည်း သူကအခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။

“စစ်ကောင်စီက ဥပဒေတွေကို သိတယ်။ နိုင်ငံတကာ စည်းကမ်းတွေကို သတိထားတယ်။ သူတို့လုပ်ရပ်တွေ ဘယ်လိုဖြစ်နေလဲဆိုတာ သိတယ်။ အဲဒီမှာ သူတို့က ပုံပြန်ဖျက်ချင်တာပေါ့။ ဥပမာ ဒီကတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေက သွားတိုက်မယ် ဘာညာဆိုရင် အရပ်သားတွေရှိတယ်။ အရပ်သားတွေကို ပစ်သွားတယ်။ အဲလိုပုံစံမျိုးပေါ့။ စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်တဲ့ဟာတွေကို ထည့်သွင်းထားတာပေါ့” လို့ သူက ဆက်ရှင်းပြပါတယ်။

ပြည်သူလူထုရဲ့အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်တွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမယ်ဆိုတဲ့ အချက်တွေပါဝင်တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ စစ်သည်တော်ကျင့်ဝတ်ကဒ်ပြားကို စစ်တပ်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြတဲ့ စစ်သားတိုင်း ကိုယ်နဲ့ မကွာဆောင်ခိုင်းထားပေမယ့် အခုလိုပြည်သူကို ဓားစာခံလုပ်နေတဲ့ သူတို့ရဲ့နည်းနာတွေဟာ တကယ့်တရားဥပဒေရှုထောင့်က ကြည့်ရင် “စောက်ကျင့် ယုတ်တာ” လို့ CDM ဗိုလ်ကြီးက ရှုတ်ချပါတယ်။

ကော့ကရိတ်နဲ့သင်္ဃန်းညီနောင်ကြား ဒေါနတောင်တန်းပေါ်မှာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေလို့ တော်လှန်ရေးလက်နက် ကိုင်အင်အားစုတွေက ခရီးသည်ကားတွေဖြတ်သန်းသွားလာတာမျိုးမလုပ်ဖို့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေထုတ်ပြီး သတိပေးထားပေမယ့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေကတော့ တားဆီးပိတ်ပင်တာမျိုးမလုပ်ဘဲ ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့်ပေးထားတယ်လို့ ဧပြီလ ပထမပတ်က မြဝတီမြို့ကိုအလည်လာတဲ့ ဧည့်သည်တဦးက ဆိုပါတယ်။

“(ဒေါန)တောင်ပေါ်က ဖြတ်လာတဲ့အချိန်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်လို့ဆိုပြီး နှစ်ခါပြန်လှည့်ရတယ်။ တောင်ခြေနားက BGF တယောက်ကိုမေးကြည့်တော့ ဘာတိုက်ပွဲမှ မဖြစ်ပါဘူး။ သွားလို့ရတယ်ပြောလို့ တောင်ပေါ်ပြန်တက်လာတာ။ တောင်ပေါ်ရောက်တော့ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့နေရာမှာ (ကားလမ်းဘေးမှာ) BGF တွေ ဝပ်နေတာတွေ့ရတယ်။ သူတို့ရဲ့သဘောက ကားတန်းကြီးကို အကာအကွယ်ယူပြီး ပြန်ပစ်နေတဲ့သဘောမျိုးဖြစ်နေတယ်” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

မတ်လ နောက်ဆုံးပတ်မှစတင်ကာ ကော့ကရိတ်-မြဝတီအာရှလမ်းကြီးတလျှောက်မှာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး ပူးပေါင်းအဖွဲ့တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေကြား အပြင်းအထန်တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေတဲ့ကြားက ခရီးသည်ကား၊ ကုန်ကား တွေ ဖြတ်သန်းသွားလာခြင်းတွေ လုပ်ခဲ့တာကြောင့် ခရီးသည်တဦး သေနတ်ထိမှန်သေဆုံးခဲ့သလို ကုန်တင်ကားတချို့ မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့တာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

“ဆီဘောက်ဆာကားတွေ မီးလောင်နေတဲ့ဟာမျိုးဆိုရင် သူတို့တွေ ဒီလိုတွေလုပ်နေတဲ့အတွက် သူတို့က(စကစ) တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးအတွက် လုပ်နေရတယ်။ ပြောရရင် သူတို့လုပ်ရပ်မှန်ကန်တယ်ဆိုတဲ့ဟာကို ချပြချင်တာပဲ။ သူတို့က အသက်တချောင်းကို တန်ဖိုးထားတာမဟုတ်တော့ ဖြစ်သွားတဲ့အခါကျရင် ငါတို့အတွက် ဆိုက်ဝါးလုပ်ဖို့ အချက်အလက် တခုရတယ် အဆင်ပြေတယ်။ အဲတော့ ကားသမားတွေတိုက်ပွဲကြားမှ သေတယ်။ သူတို့က အဲဒါမျိုးကို လိုချင်တာ” လို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်လေ့လုပ်ထရှိတဲ့ နည်းလမ်းတွေကို CDM ဗိုလ်ကြီးက ရှင်းပြပါတယ်။

ဒီလိုတွေလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေအပေါ် ယုံကြည်မှုတွေ အားနည်းလာအောင်၊ အထင်အမြင်လွှဲမှားသွားအောင် စည်းရုံးရေးလုပ်တဲ့သဘောမျိုးနဲ့ အခုလိုနည်းနာတွေကို အသုံးပြုလာတာဖြစ်တယ်လို့ သူကဆက်ရှင်းပြပါတယ်။

ဒါကြောင့်လည်း ကရင်ပြည်နယ်မှာ အခြေစိုက်တဲ့ တော်လှန်ရေးလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ ပူးပေါင်းကာ ဧပြီလ ၇ ရက်မှာ အောက်ပါ ထုတ်ပြန်ချက်တစောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

မတ်လ ၂၅ ရက်မှစ၍ ကော့ကရိတ်မြို့နယ်နဲ့ မြဝတီမြို့နယ် အာရှလမ်းမကြီးတလျှောက် တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေပြီး အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီဘက်မှ အကျအဆုံးတွေများနေတဲ့အတွက် မြဝတီ-ကော့ကရိတ်အာရှလမ်းမကြီးမှ တဆင့် အရပ်သားပြည်သူတွေရဲ့ကားတွေကိုသုံးကာ စစ်ကောင်စီဟာ လူအင်အား၊ လက်နက်ခဲယမ်းနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာတွေကို သယ်ယူပို့ဆောင်နေကြောင်း၊ ဒါကြောင့် အရပ်သားပြည်သူလူထုအနေနဲ့ မြဝတီ-ကော့ကရိတ် အာရှလမ်းမကြီးကို ဧပြီလ ၇ ရက်မှ ၂၁ ရက်အထိ လုံးဝ(လုံးဝ) ဖြတ်သန်းသွားခြင်းမပြုကြရန် ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

လာမယ့်ရက်ပိုင်းအတွင်း ကျင်းပမယ့် မဟာသင်္ကြန်တွင်လည်း ပြည်သူတွေအနေနဲ့ သင်္ကြန်ကို သပိတ်မှောက်ကြဖို့၊ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ဝေးဝေးနေပေးကြဖို့ တော်လှန်ရေးလက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေက သတိပေးထုတ်ပြန်ချက်တွေ အခုရက်ပိုင်းအတွင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ပဲခူးတိုင်းအနောက်ဘက်မှာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကိုဆင်နွှဲနေတဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ Myanmar Revolution Force (Nattalin)/ MRF-Nattalin ဆိုရင် စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေ စောင့်ဆိုင်းနေတဲ့ ဂိတ်တွေ၊ စခန်းတွေကို သွားရောက်တိုက်ခိုက်တဲ့အခါ အရပ်သားပြည်သူတွေ မထိခိုက်ရေးဟာ ပထမဦးစားပေးဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေ ကျဆုံးထိခိုက်ရေးဟာ ဒုတိယဦးစားပေးဖြစ်တယ်လို့ MRF-Nattalin တပ်ဖွဲ့မှ ခေါင်းဆောင်ဗိုလ်နေက ဆိုပါတယ်။

“ကျနော်တို့အဖွဲ့ ၂ ခါလောက် ကြုံဖူးတယ်။ ပထမတခုက စကစတပ်စွဲထားတဲ့ ဂိတ်စခန်းတခုကို စစ်ဆင်ရေးတခု အနေနဲ့ သွားတိုက်တဲ့အခါ ပြည်သူတွေ အရမ်းကပ်နေလို့ နေ့ဘက်အစီစဉ်ကိုဖျက်ပြီး ညဘက်အစီအစဉ်ပြောင်းပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့ရတယ်” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

မိမိတို့နယ်မြေထဲ စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုးလာတဲ့အခါ မိုင်းကွင်းထဲရောက်နေပေမယ့် ပြည်သူတွေ ဝင်လာတဲ့အတွက် “စကစမှန်း သိပေမယ့်၊ မိုင်းဆွဲလို့ရပေမယ့် ဒွိဟစိတ်နဲ့ လွှတ်ပေးလိုက်ရတာတွေရှိတယ်” လို့ သူက ဆက်ရှင်းပြပါတယ်။

အခုလိုအချိန်ကာလတွေမှာ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေရှိတဲ့ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေ၊ လုံခြုံရေးဂိတ်၊ သူတို့ရဲ့ စစ်ကြောင်းတွေ သွားလာကြတဲ့နေရာတွေနဲ့ ဝေးဝေးနေပေးကြဖို့ကို MRF-Nattalin တပ်ဖွဲ့မှ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်နေက အခုလို အမှာစကားဆိုပါတယ်။

“ဒါကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ သတင်းတွေကို အမြဲကြည့်ပါ။ စကစတွေရဲ့ အနီးနားနေထိုင်ခြင်းတွေ မလုပ်ဖို့၊ ပူးတွဲသွား လာခြင်းတွေ မလုပ်ဖို့၊ သက်ဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ သတိပေးချက်တွေကို လိုက်နာ ခြင်းနဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ပူးပေါင်းပါဝင်ပေးကြပါလို့ ပြောချင်ပါတယ်။”