စစ်ဘေးရှောင်

ဘုတလင်၊ စက်တင်ဘာ ၁၅၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဘုတလင်မြို့နယ် ရွာ ၅ ရွာက စစ်ဘေး၊ မီးဘေးသင့်ပြည်သူတွေကို အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေ ထောက်ပံ့လှူဒါန်းခဲ့တယ်လို့ ဒေါင်းရာဇာပင်မသပိတ်လူမှုကူညီရေးအသင်း ဘုတလင်မြို့နယ်ဆီက သိရပါတယ်။

စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းရဲ့မီးရှို့ခံထားရတဲ့ ရွှေတောင်၊ ပေါက်စိန်ပေါက်၊ ကံသာ၊ ထူးကြီး၊ ဇီးတောရွာတွေက အိမ်ထောင်စု ၇၀ အတွက် စက်တင်ဘာ ၁၃ ရက်မှာ ၁ အိမ်ထောင်ကို ကျပ် ၃၅,၀၀၀ ဖိုး ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား၊ ကြက်သွန်တွေ ကျေးရွာတွေအထိသွားရောက် ထောက်ပံ့လှူဒါန်းခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

” စစ်ကြောင်းဘယ်နေ့လာမှာလည်းဆိုပြီး ပြည်သူတွေအနေနဲ့တော့ ခေါင်းပြားအောင်မအိပ်ရပါဘူး၊ စိတ်ဒုက္ခတွေလည်း ရောက်ကြရတယ်၊ နောက်ပြီး ရာသီဥတုအခြေအနေကလည်း နေပူလိုက်၊ မိုးရွာလိုက်ဆိုတော့ ဖျားကြနာကြတယ်။ အဲ့လိုအခက်အခဲတွေတော့ ရှိပါတယ်” လို့ ဒေါင်းရာဇာပင်မသပိတ်လူမှုကူညီရေးအသင်း – ဘုတလင်အဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူးက ပြောပါတယ်။

အထက်ပါကျေးရွာတွေကအိမ်ထောင်စုတွေဟာ ၂၀၂၄ စက်တင်ဘာလမှာ စစ်ကော်မရှင်တပ်က စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့ခဲ့တာကြောင့် နေအိမ်တွေဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ စစ်ဘေး၊ မီးဘေးသင့်ခဲ့သူတွေဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဘုတလင်မြို့နယ်ကို စစ်ကော်မရှင်တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ မကြာခဏစစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်မှု မီးရှို့မှုတွေကြောင့် ဒေသခံတွေမှာ အရေးပေါ်စစ်ရှောင်နေရကာ အလုပ်မလုပ်နိုင်တာကြောင့် စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲတွေရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဘုတလင်၊ ဩဂုတ်၂၇၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဘုတလင်မြို့နယ်၊ အနောက်ဇီးတောကြီးရွာကို စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းဝင်ရောက်ကာ နေအိမ်တွေကပစ္စည်းတွေယူဆောင်ပြီးနောက် မီးရှို့နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

မုံရွာ အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်(နမခ) ကနေ ဩဂုတ် ၂၇ ရက် ဒီကနေမနက် ၆ နာရီခန့်ကထွက်လာတဲ့ အင်အား ၁၀၀ ကျော်ပါ စစ်ကြောင်းဟာ မနက် ၇ နာရီခွဲလောက်မှာ အနောက်ဇီးတောကြီးရွာကို ဝင်ရောက်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

“ ပစ်ဖောက် ခြိမ်းခြောက်ပြီးဝင်လာတာပါ၊ ပစ္စည်းလုချင်လို့ ပြေးအောင် ခြောက်တဲ့သဘောဗျ။ အိမ်တွေမွှေနှောက်ပြီး တန်ဖိုးကြီးပစ္စည်း ရှာဖွေလုယက်ပြီး အိမ်တွေမီးရှို့တာ” လို့ ဘုတလင်မြို့နယ်ပအဖအဖွဲ့ဝင်တဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

အနောက်ဇီးတောကြီးရွာဟာ ဘုတလင်မြို့နယ်အတွင်းမှာ ရှိတာဖြစ်ပေမယ့် မုံရွာ နမခ နဲ့ ၃ မိုင်ခန့်သာကွာဝေးတာကြောင့် တန်ဖိုးကြီး လက်ဝတ်ရတနာတွေကိုတောင် မယူဆောင်နိုင်ဘဲ ကိုယ်လွတ်ရုန်းပြေးခဲ့ရတာလို့ ရွာခံအမျိုးသားတဦးကလည်း ပြောပါတယ်။

“အနောက်ဇီးတောနဲ့ နမခ က ၃ မိုင်လောက်ပဲ ဝေးတာ၊ မုံရွာမြို့အဝင် ဆိုင်းဘုတ်ကျော်ရင် အနောက်ဇီးတော ရောက်ပြီလေ၊ အဲဒီတော့ ခဏခဏခံရတယ်၊ တချို့လည်း မနေကြတော့တာ နှစ်ချီကြာပြီ။ ပြေးတော့ ကျန်ခဲ့တဲ့ လက်ဝတ်လက်စားနဲ့ ပိုက်ဆံတွေ မွှေနှောက်ရှာယူကြတာ၊ ပြီးမှ မီးရှို့တာ၊ သူတို့ ထုံးစံအတိုင်း။ သေနတ်ဖောက်တော့ အသက်လုပြေးရတာလေ၊ ပြီးမှ ဘယ်သူဘာပါသွားလဲဆိုတာ ပေါ်(သိရ)တာ” လို့ သူက ပြောပါတယ်။

အနောက်ဇီးတောကြီးရွာ ကျေးရွာနေအိမ်တွေဟာ ဒီကနေ့မနက် ၁၀ နာရီ အထိ ဆက်လက်မီးလောင်နေဆဲဖြစ်ပြီး လက်ရှိအထိ ကျေးရွာအတွင်းစစ်ကြောင်းရှိနေသေးတာကြောင့် နေအိမ်တွင်းပစ္စည်းတွေပျောက်ဆုံးတာနဲ့ မီးလောင်တဲ့အခြေအနေတွေကို မသိရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ် ။

ဘုတလင်မြို့နယ်၊ အနောက်ဇီးတောကြီးရွာဟာ နမခအနီးမှာရှိတာကြောင့် ယခင်ကတည်းက စစ်ဘေးကြိုတင်ရှောင်နေကြသူတွေရှိပြီး ၂၀၂၄ အတွင်းမှာ စစ်တပ်က ၂ ကြိမ် မီးရှို့ခဲ့တာကြောင့် အိမ်ခြေ ၄၀ ခန့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။

ဩဂုတ် ၂၆ ရက် ယမန်နေ့ညနေပိုင်းကလည်း မုံရွာ နမခကတက်လာတဲ့ ပါရာမော်တာ၊ တိုက်လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲခဲ့တာကြောင့် သခွတ္တနယ်ရွာက ပြည်သူ ၃ ဦး အသက်ဆုံးပါးခဲ့ရပါသေးတယ်။

စာတည်း – ဟိန်းစံ

မြင်းခြံ၊ ဩဂုတ် ၉၊ ၂၀၂၅။

ကျော်ကြီး၊ ဒိန်းဂျား

မန္တလေးတိုင်း၊ မြင်းခြံမြို့နယ်၊ ဗလုံကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်ကစစ်ကြောင်းထိုးလာပြီး လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ကာ နေအိမ်တွေကိုလည်း မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေတယ်လို့ ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဆီက သိရပါတယ်။

ဩဂုတ် ၈ ရက်မနက် ၉ နာရီကျော်ကတည်းက အင်အား ၁၀၀ ကျော်ပါ စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းဟာ ဗလုံရွာကို လက်နက်ကြီးတွေပစ်ခတ်ဝင်ရောက်လာပြီးနောက် ညအိပ်ခဲ့ပြီး ဩဂုတ် ၉ ရက် ဒီမနက် ၇ နာရီကျော်မှာ နေအိမ်တွေကို စတင်မီးရှို့ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

“စစ်ကြောင်းရွာထဲရောက်တော့ အရင်နေခဲ့တဲ့နေရာမှာ ပြန်နေပြီးတော့ ညနေမှာ ဟောင်ဝစ်ဇာပစ်သေးတယ်။ စစ်ရှောင်နေတဲ့စခန်းကိုကျပြီးတော့ ပြည်သူတွေထိတယ်။ အသက်အန္တရာယ်တော့ မစိုးရိမ်ရဘူး။ ဒီမနက်မှာ မီးရှို့တယ်။ မီးက အခုချိန်ထိတော့ မငြိမ်းသေးဘူး”လို့ ဝံပုလွေပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့ တာဝန်ခံကပြောပါတယ်။

ရွာကိုမီးရှို့ချိန် နေအိမ် ၁၀၀ ကျော်မီးလောင်ပြီး မီးမငြိမ်းသေးတာကြောင့် ပျက်စီးမှုအခြေအနေနဲ့ မီးလောင်မှုအတွင်း သက်ကြီးအမျိုးသမီး ၃ ဦးသေဆုံးတယ်လိုကြားပေမယ့် နယ်မြေ မရှင်းလင်းရသေး တာကြောင့် အတိအကျမပြောနိုင်သေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီဘက်က လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်ချိန် စစ်ရှောင်စခန်းအနီးကို ကျရောက်ပေါက်ကွဲလို့ စံပြကျေးရွာ ဘက်က အသက် ၁၀ နှစ်အရွယ် ယောက်ျားလေး ၁ ဦး၊ အသက် ၂၀ ကျော်အရွယ် အမျိုးသား ၁ ဦး ခြေထောက်ထိမှန်၊ အသက် ၃၀ အရွယ် အမျိုးသမီး ၁ ဦး ရင်ဘတ်အစမှန်ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

“အင်အားထောင်ချီနဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့အဖွဲ့တွေထဲက ဗလုံကျေးရွာကို မနက် ၇ ခွဲလောက်စရှို့တာ။ အိမ်ခြေ ၃၀၀ ကျော် မီးလက်ရှိလောင်သွားပြီ။ ညနေ ၃ နာရီလောက်ထိ မီးမငြိမ်းသေးဘူး။ အိမ်ခြေကတော့ ၃၀၀ ကျော်ကုန်သွားပြီး။ လောလောဆယ်တော့ အဲ့ကျေးရွာကို ပြည်သူတွေကဝင်မရသေးတော့ ဘာမှမသိရသေးဘူး။ ထိခိုက်သေဆုံး မသိရသေးဘူး။”လို့ ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင်တဦးက ပြောပါတယ်။

ဒီညနေပိုင်းမှာတော့ စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းထဲက အင်အား ၇၀ ကျော်လောက်ဟာ သမုန်းကိုင်းကျေးရွာထဲကို ပြန်ဆုတ်သွားပြီး ဗလုံရွာထဲမှာတော့ အင်အား ၃၀ ကျော် ကျန်ရှိခဲ့သေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးတာနဲ့ လက်နက်ကြီးတွေပစ်ခတ်တာကြောင့် ဒေသခံတွေထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ရှိတယ်လို့သိရကာ အသေးစိတ်အခြေအနေတွေကို အတည်ပြုနိုင်ဖို့ မြေလတ်အသံက ဆက်လက်စုံစမ်းနေပါတယ်။

မြင်းခြံမြို့နယ်အတွင်းမှာ သြဂုတ် ၅ ရက်ကတည်းက တိုက်ပွဲစဖြစ်နေပြီး သြဂုတ် ၉ ရက် ဒီကနေ့အထိ မြင်းခြံမြို့နယ် ပတ်ချာလည် ၅ မိုင်ခန့်ကို နယ်မြေစိုးမိုးချင်တာကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ပျူစောထီးသီတာယုမွန်အဖွဲ့တွေ အင်အား ၂,၀၀၀ ခန့်နဲ့ ပူးပေါင်းကာ ဖြန့်ကျက်စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့အတွက် စစ်ရေးတင်းမာနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီတပ်က စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့ကာလအတွင်း နတ်ထား၊ စံပြ၊ ဗလုံ၊ သမုန်းကိုင်းရွာတွေရှိ ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်စခန်းတွေကို စစ်ကောင်စီဘက်ကပြန်လည်သိမ်းပိုက်ထားကာ စစ်ကြောင်းထိုးနေတာနဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နတ်ထား၊ တမုန်းကိုင်း၊ စံပြကျေးရွာအပါအဝင် ကျေးရွာ ၁၀ ရွာခန့်က ဒေသခံ ၅,၀၀၀ ကျော်ထွက်ပြေးနေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မုံရွာ၊ သြဂုတ် ၉၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာမြို့နယ်အတွင်း စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့ စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းက သြဂုတ် ၈ ရက် ညနေပိုင်းမှာ ကျောက္ကာမြောက်ရွာကိုဝင်ရောက်ပြီး မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

အမြောက်ကား ၂ စီး၊ လူအင်အား ၁၀၀ ဝန်းကျင်ပါတဲ့စစ်ကြောင်းက မုံရွာမြို့၊ ရွှေဇလုပ်ရပ်ကွက်ကနေ ကျောက္ကာလမ်းအတိုင်းလာချိန် ညနေ ၅ နာရီဝန်းကျင်မှာ ရွာထဲကနေအိမ်နဲ့ စျေးဆိုင်ခန်းတွေကို စတင်မီးရှို့ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

“စစ်ကြောင်းက မနေ့ကတည်းက ဒီနေ့ထိ ကျောက္ကာမှာရှိနေတုန်း၊ လောလောဆယ် စစ်ကြောင်းထိုးနေတာ ဆိုတော့ ဇလုပ်ကနေ ကျောက္ကာအထိလမ်းပိုင်း အသွားလာမရှိဘူး၊ စစ်သားတွေက လမ်းတလျောက် ကင်းပုန်းထားခဲ့တယ်လို့လည်း သတင်းရတယ်”လို့ ဒေသခံအမျိုးသားတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကြောင်းလာရာလမ်းတလျောက်က ကျေးရွာတွေကိုလည်း ဆက်တိုက်စစ်ကြောင်းထိုးခဲ့တဲ့အပြင် လက်နက်ကြီးတွေနဲ့လည်း ပစ်ခတ်တာတွေရှိပြီး မနေ့က ညနေ ၄ နာရီဝန်းကျင်မှာ ကျောက္ကာမြောက်ရွာကိုဝင်ပြီး ညနေ ၅ နာရီလောက်မှ စတင်မီးရှို့ခဲ့တာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ကြောင်းက ကျောက္ကာမြောက်ရွာရှိ ဒေသခံနေအိမ်တွေ၊ စားသောက်စရာတွေနဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ယူပြီး ရွာထဲမှာပဲတပ်စွဲနေတာကြောင့် မီးလောင်ပျက်စီးဆုံးရှုံးတဲ့အရေအတွက်ကို မသိရသေးဘူးလို့ အထက်ပါဒေသခံက ပြောပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့် ကျောက္ကာမြောက်ရွာနဲ့ တောင်ရွာ၊ ရွာတုံ၊ ထန်းနောင်းဝန်း၊ ရေကန်စု စတဲ့ကျေးရွာက ဒေသခံ ၆,၀၀၀ ဝန်းကျင် စစ်ဘေးရှောင်နေကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း