စစ်ဘေးရှောင်

မြေလတ်အသံ၊ ဒီဇင်ဘာ ၇၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ချောင်းဦးမြို့နယ်၊ ကျီကုန်းကျေးရွာကို စစ်ကော်မရှင်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ၂ ရက်ဆက်တိုက် မီးရှို့ခံရကာ စစ်ကြောင်းကြောင့်ထွက်ပြေးနေရတဲ့ဒေသခံတွေလည်း ရိက္ခာတွေလိုအပ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။

ကျီကုန်းရွာကို အင်အား ၂၀၀ ခန့်ရှိတဲ့ စစ်ကော်မရှင်တပ်သားတွေက ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက် နဲ့ ၅ ရက်မှာ မီးရှို့ခဲ့တာကြောင့် လူနေအိမ် ၁၅ လုံးပျက်စီးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“၂ ရက်နေ့က ၁ ကြိမ်။ ၅ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းက ၁ ကြိမ်မီးရှို့တယ်ဗျာ။ ရွာက အိမ်ခြေ ၃၊ ၄ ထောင်လောက်ရှိမယ်ဗျာ။ ယခုချိန်ထိ**စစ်ကြောင်းက ရှိသေးလို့ ရှင်းလင်းရေးမဝင်နိုင်သေးတော့ မသိရသေးဘူးဗျာ။”လို့ ချောင်းဦးဒေသခံအမျိုးသားတဦးက ပြောပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်မနက်ပိုင်းမှာ ချောင်းဦး မြို့ပေါ်ကနေထွက်ခွာလာတဲ့ အထက်ပါစစ်ကြောင်းက ကျီကုန်းကျေးရွာအတွင်း ဝင်ရောက်တပ်စွဲကာ တိုက်ပွဲဖြစ်တာမရှိဘဲ အခုလိုမီးရှို့ခဲ့တာလို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ကျီကုန်းရွာအပါအဝင် အနီးရှိ ခင်မွန်ရွာ၊ အမြင့်ရွာက ဒေသခံ ၅,၀၀၀ ခန့်ဟာ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်ကစတင်ပြီး နေရပ်စွန့်ခွာတိမ်းရှောင်နေကြရတာ ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက် ဒီကနေ့အထိ နေရပ်ကိုမပြန်နိုင်ကြသေးတာကြောင့် ရိက္ခာတွေလည်းလိုအပ်နေတယ်လို့ အထက်ပါအမျိုးသားက ပြောပါတယ်။

” ၃၀ ရက်နေ့ကစပြီး စစ်ရှောင်ရတာ။ ဒီနေ့ရောဆို ၈ ရက်ရှိပြီဗျာ။ အဝတ်အထည်၊ စားဖို့ဆန်တွေ လိုအပ်နေတယ်။ ပြည်သူတွေ တတ်နိုင်သလောက်လေး ကူညီပေးကြပါဦး”လို့ သူကဆိုပါတယ်။

အဆိုပါစစ်ကော်မရှင်တပ်သားတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်ညနေ ၄ နာရီကျော်မှာလည်း ချောင်းဦးမြို့ပေါ်ကတဆင့် ကျီကုန်းကျေးရွာကိုဝင်ရောက်ကာ အသက် ၄၃ နှစ်အရွယ် ကိုမင်းနိုင်ကို ပစ်သတ်ခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ကိုမင်းနိုင်ကိုပစ်သတ်ပြီး ကျေးရွာကနေထွက်ခွာပြီး ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်မနက်ပိုင်းမှာ ပြန်လည် စစ်ကြောင်းထိုးလာပြီးနောက် ကျီကုန်းကျေးရွာကိုဝင်ရောက်မီးရှို့ကာ ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်ဒီကနေ့အထိ တပ်စွဲထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မြေလတ်အသံ၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၊ ၂၀၂၅။

မန္တလေးတိုင်း၊ မတ္တရာ၊ သပိတ်ကျင်း၊ စဉ့်ကူးမြို့နယ်တို့ရှိ ကျေးရွာပေါင်း ၁၀၀ ကျော်က စစ်ဘေးရှောင် သောင်းနဲ့ချီ အကူအညီတွေလိုအပ်လျှက်ရှိနေကြတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်ပြန်လည်ထိန်းချုပ်ခဲ့တဲ့ မတ္တရာမြို့နယ်က ကျေးရွာ ၃၀ ကျော်၊ စဉ့်ကူးမြို့က ကျေးရွာ ၂၀ ကျော်၊ သပိတ်ကျင်းက ကျေးရွာ ၄၀ ကျော်တို့က ဒေသခံတွေဟာ အောက်တိုဘာလ ဒုတိယအပတ်ကစပြီး စစ်ရှောင်နေကြရတာလို့ ဆိုပါတယ်။

“စစ်ရှောင်ဦးရေက ဦးရေတောင်ပြောလို့ မနိုင်ဘူးထင်တာပဲ။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ မတ္တရာခွင်ကကျတော့ ရွာပေါင်းအကုန်လုံးလေ။ ခုကကျတော့ မတ္တရာမှာအရင်က ကိုယ်တွေတိုးထားတဲ့ ရွာပေါင်း ၃၀ ကျော်ပေါ့။ အဲ့ဟာတွေကလည်းအကုန်လုံး ပြန်ဆုတ်လိုက်ပြီ။ ပြီးရင် မတ္တရာ၊ စဉ့်ကူးအစပ်က ရွာတွေ၊ ပြီးရင် သပိတ်ကျင်းနယ်ထဲက ရွာတွေ။ ရွာပေါင်းကလည်းအများကြီးပဲ။ စုစုပေါင်း ရွာပေါင်း ၁၀၀ ကျော်လောက်ရှိမှာဘဲ”လို့ မြေပြင်အခြေအနေကိုသိရှိတဲ့ဒေသခံအမျိုးသားတဦး ကပြောပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ ၁ လကျော်ကြာ တောထဲ၊ ချောင်းကမ်းစပ်တွေနဲ့ ဘေးလွတ်ရာ ဘုန်းကြီးကျောင်း၊ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ တိမ်းရှောင်နေလာရပြီဖြစ်တာကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာ၊ အနွေးထည်နဲ့ ဆေးဝါးတွေလိုအပ်လျှက်ရှိနေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“သူတို့(စစ်ရှောင်တွေ) အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြတယ်။ အနွေးထည်၊ စောင်မလုံလောက်ကြဘူး။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေလည်း များကြတယ်။ တခုခုတော့ အကူအညီရစေချင်တယ်။ သူတို့က စာသင်ကျောင်းတွေ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ ရေနဲ့နီးတဲ့ ချောင်းဘေးတွေမှာနေနေကြတယ်”လို့ နောက်ထပ်ဒေသခံအမျိုးသားတဦးက ပြောပါတယ်။

အဆိုပါ သောင်းချီနဲ့စစ်ရှောင်ဦးရေတွေကို မြေပြင်မှာရှိတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေက အခြေခံ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ဆေးဝါးတွေကို နိုင်သလောက်ထောက်ပံ့ ပေးနေကြပေမယ့် လူဦးရေများလွန်းတာကြောင့် မလောက်ငှဘူး ဖြစ်နေကြတယ်လို့လည်း သူကဆက်ပြောပါတယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG ပူးပေါင်းတပ်တွေ ၁ နှစ်ကျော်ကြာထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မတ္တရာမြို့နယ်နဲ့ စဉ့်ကူးမြို့နယ်က နေရာတချို့တို့ကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က အင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်ရာ PDF တပ်တွေ နောက်ဆုံးထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မတ္တရာမှ ပတ်လည်အင်း ကျေးရွာကို နိုဝင်ဘာ ၂၄ ရက်က လက်လွှတ်ခဲ့လိုက်ရတယ်လို့ ဒေသခံတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ပြောပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စဥ့်ကူးမြို့နယ်ကို တော်လှန်ရေးတပ်တွေက ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ဆဲဖြစ်ပေမယ့် စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းတွေရောက်ရှိနေတဲ့ မတ္တရာမြို့နယ်အစပ်ကျေးရွာတွေဟာ စဉ့်ကူးမြို့နယ်ရဲ့ တောင်ဘက်ကနေဝင်ရောက်နိုင်သလို စဉ့်ကူးမြို့နယ်အစပ်ဖြစ်တဲ့ ဖော့တောလမ်းဆုံကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်မှာ သိမ်းယူထားပါတယ်။

စစ်ကော်မရှင်ဘက်က ပြန်လည်သိမ်းယူဖို့ကြိုးစားနေတဲ့ မတ္တရာ၊ စဥ့်ကူး၊ သပိတ်ကျင်းမြို့နယ်တွေကို ၂၀၂၄ နှစ်လယ်ပိုင်းလောက်မှာ MDY-PDF ပူးပေါင်းအဖွဲ့တွေဘက်က တိုက်ခိုက်သိမ်းယူခဲ့ကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

ရေစကြို၊ နိုဝင်ဘာ ၂၇၊ ၂၀၂၅။

မကွေးတိုင်း၊ ရေစကြိုမြို့နယ်အတွင်းကကျေးရွာတွေကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်နေပြီး ရွာခံအရပ်သား ၂ ဦးကိုလည်း သေနတ်နဲ့ပစ်သတ်ခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်မှာ စတင်စစ်ကြောင်းထိုးလာတဲ့ အင်အား ၂၀၀ ခန့်ပါ စစ်ကော်မရှင်တပ်ဖွဲ့တွေဟာစစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းခွဲကာ ရွာသစ်ရွာကို ဝင်ရောက်မီးရှို့ခဲ့ပြီး အဲ့ဒီစစ်ကြောင်းတွေက ဒီကနေ့ နိုဝင်ဘာ ၂၇ ရက် မနက်ပိုင်းမှာ ညောင်စောက်ရွာကိုရောက်ရှိလာချိန် ရွာခံ ၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီးနောက် ၂​ ဦးကို ပစ်သတ်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

” စစ်ကြောင်းလာတော့ ရွာထဲကလူတွေက အကုန်ထွက်ပြေးကြတာ။ အဲ့ဒီ ၅ ဦးပဲ အဖမ်းခံလိုက်ရတာ၊ အဖမ်းခံရတဲ့ ၅ ဦးကို ရွာထဲကနေ ပြေးခိုင်းတာ။ ညောင်စောက်ရွာအဝင်မှာ ၂ ဦးကတော့ ပစ်သတ်ခံလိုက်ရတယ်။ ၃ ဦးကတော့ လွတ်သွားတယ်” လို့ ရေစကြိုဒေသခံတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

သေဆုံးသူ ၂ ဦးကတော့ အသက် ၂၀ ကျော်အရွ​ယ်လူငယ်အမျိုးသားတွေဖြစ်ပြီး စစ်ကြောင်းတွေ ရှိနေသေးတာကြောင့် သူတို့ရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေတော့ မသိရသေးပါဘူး။

ဒါ့အပြင် စစ်ကြောင်းက ရွာသစ်ရွာကို စတင်ဝင်ရောက်တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်မှာ နေအိမ် ၃ လုံးကို မီးရှို့ခဲ့ပြီး ဒီကနေ့ ညောင်စောက်ရွာကို ရောက်ရှိချိန်မှာလည်း နေအိမ်တွေကို ထပ်မံမီးရှို့နေတယ်လို့ အထက်ပါဒေသခံက ပြောပါတယ်။

” နေအိမ်တချို့မီးရှို့နေတယ်။ ညောင်စောက်ရွာက အိမ် ၁၀ လုံးလောက်ပါသွားတယ်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းရဲ့ အနောက်ဖက်နေအိမ်တွေကို မီးရှို့သွားတာ။ ဒီနေ့မနက် ၇ နာရီကျော်လောက်က စရှို့တာ” လို့ ဆိုပါတယ်။

ကျေးရွာတွေကို စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့နေတဲ့စစ်ကော်မရှင်တပ်ဖွဲ့တွေဟာ ရေစကြိုအခြေစိုက် ခလရ ၂၅၆၊ ခလရ ၂၅၇ နဲ့ ခလရ ၂၅၈ တပ်တွေကနေ ထွက်ခွာလာတဲ့ စစ်ကော်မရှင်ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေလို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်ရဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့သတ်ဖြတ်မှုတွေကြောင့် ရေစကြိုမြို့နယ်အတွင်းက ရွာသစ်၊ ကမ္ဘဲ၊ ညောင်စောက်၊ သမန္တပို့ရွာတွေက ဒေသခံ ၅,၀၀၀ နီးပါး စစ်ရှောင်ထွက်ပြေးနေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ခင်ဦး၊ နိုဝင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ခင်ဦးမြို့နယ်အတွင်းက စစ်ရှောင်အိမ်ထောင်စု ၅၀၀ ကို ရိက္ခာအတွက် အခြေခံစားကုန်တွေထောက်ပံ့ပေးခဲ့တယ်လို့ ခင်ဦးမြို့နယ်ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ထံက သိရပါတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၂၄ နဲ့ ၂၅ ရက်တွေမှာ ခင်ဦးမြို့နယ်အတွင်း ကျေးရွာ ၂၀ ခန့်က အရေးပေါ်စစ်ရှောင်နေရတဲ့ အိမ်ထောင်စု ၅၀၀ ခန့်ကို ဆန်၊ ဆီ၊ ထောပတ်ပဲ၊ မြေထောက်ပဲ၊ အိုင်အိုဒင်းဆား စတဲ့အခြေခံစားကုန်တွေနဲ့ မုန့်ထုပ်တွေ စုစုပေါင်းတန်ဖိုး ကျပ်သိန်း ၁၉၀ ခန့် ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

“ဘာတွေကိုအဓိကလှူဒါန်းလဲဆိုတော့ အဓိက ကတော့ဆန်ရယ်၊ ဆီရယ်၊ ဆားရယ်၊ ပဲရယ် အရေးပေါ်လိုအပ်ချက်ကတော့ စားနပ်ရိက္ခာပေါ့။ ပေးဝေတဲ့လုပ်ငန်းကို တောက်လျောက်လုပ်နေပါတယ်။ ကျန်တဲ့ရွာတွေကို ဆက်ပြီးလုပ်ဖို့ရှိနေပါတယ်။ “လို့ မြို့နယ်ပကဖတာဝန်ရှိသူတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်က ကန့်ဘလူကနေ ခင်ဦးဘက်ကို စစ်ကော်မရှင်တပ် အင်အား ၃၀၀ ဝန်းကျင်နဲ့စစ်ကြောင်းထိုး ဝင်ရောက်လာတာကြောင့် ခင်ဦးမြို့နယ် အနောက်ခြမ်းနဲ့ ကန့်ဘလူမြို့နယ် အနောက်တောင်ခြမ်းက ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ ခန့်က အိမ်ထောင်စုတွေ အရေးပေါ်စစ်ရှောင်နေကြရတာပါ။

စစ်ရှောင်ရတာ ၁၆ ရက် ရှိနေခဲ့ပြီး ရက်ရှည်လာတာနဲ့အမျှ စစ်ရှောင်တွေအတွက် နေစရာ၊စားနပ်ရိက္ခာအခက်အခဲတွေများတဲ့အပြင် ရာသီဥတု ပြင်းထန်တာကြောင့် ဖျားနာနေသူတွေလည်းရှိနေတယ်လို့ ၎င်းကဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ အဲ့ဒီစစ်ကြောင်းဟာ ကန့်ဘလူမြို့နယ်က ကျောက်တိုင်ကျေးရွာကို မီးရှို့ခဲ့ပြီး မုံလှကျေးရွာမှာပဲရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေကို ခင်ဦးမြို့နယ် ပအဖ၊ ပကဖ၊ ခင်ဦးမြို့နယ် လူသားစာနာ တာဝန်ခံ၊ မြို့နယ် တရားရေး ဥက္ကဌနှင့် အဖွဲ့ဝင် ၁ ဦး၊ မြို့နယ် အခွန်တော် အရာရှိ၊ ဘဏ္ဍာရေး တွဲဘက်၊ သယံဇာတ ဥက္ကဌ၊ လျှပ်စစ် တွဲဘက်၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ မြို့နယ် ပအဖ ရုံးအဖွဲ့မှူး၊ မြို့နယ် ပကဖ ရဲဘော်များ၊ ကျေးရွာ ပအဖ၊ ပကဖ များမှ ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

အဆိုပါ စစ်ကြောင်း ဝင်ရောက်နေတာကြောင့် ကန့်ဘလူမြို့နယ်ရှိ ကျောက်တိုင်၊ ကျီစု၊ယင်းတိုက်၊ ဝက်တိုး၊ အိုင်ပေါင်းချောင် ကျေးရွာ၊ ရေဦးမြို့နယ်၊ ပင်စိမ်းခင်းကျေးရွာ၊ ခင်ဦးမြို့နယ်ရှိ မုံလှ၊ သာဝတ္ထိ၊ သရက်တော၊ ကင်းပြစ်၊ ကလုံ၊ မြင်းကျ၊ ကျွန်းတောကြီး၊ ဥယျာဉ်၊ယာတော်၊ မကျီးအုပ်၊ မြင်းဒေါင်း၊ သရက်ပင်စု၊ သက်သာပန်းတောင်းစတဲ့ကျေးရွာက စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၄ သောင်း ခန့် စစ်ရှောင်နေကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

◼ စစ်ဘေးရှောင်ထောင်ချီ ဆေးဝါးနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်နေ

ဝက်လက်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့နယ်က စစ်ဘေးရှောင် ၁၀၀ ကျော်အတွက် လူငယ်လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ချုပ် – YLA က ဆေးဝါးကုသမှုပေးပြီး အဝတ်အထည်တွေ ကူညီထောက်ပံ့ခဲ့တယ်လို့ YLA အဖွဲ့ဝင်တဦးဆီက သိရပါတယ်။

ဝက်လက်မြို့နယ်မှာ နိုဝင်ဘာလအစောပိုင်းကစလို့ စစ်ကော်မရှင်တပ်က အင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးပြီး ကျေးရွာ ၁၉ ရွာကို မီးရှို့ခဲ့တာကြောင့် သောင်းနဲ့ချီတဲ့ ဝက်လက်မြို့နယ်ထဲက ဒေသခံတွေ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရတာပါ။

“ခုတခေါက်ကတော့ အိမ်ထောင်စုရေနဲ့မသိရပေမယ့် လူ ၁၀၀ နီးပါးထိ ကူပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဓိကလိုအပ်ချက်ကတော့ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ဆေးဝါးပါ။ နေတာက အဆင်ပြေသလိုနေလို့ရပေမယ့် အရေးပေါ်တိမ်းရှောင်လာရတော့ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်နေတာတွေရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ကတော့ ခုချိန်မှာ အ၀တ်အစားအသုံးအဆောင်နဲ့ ဆေးဝါးကုသမှု‌ပဲ ကူနိုင်ပါသေးတယ်၊ စားနပ်ရိက္ခာအတွက်ကူနိုင်ဖို့ အထောက်အပံ့တွေလည်း လိုအပ်နေပါသေးတယ်။” လို့ ရဲဘော်အေကေက ဆိုပါတယ်။

ဝက်လက်မြို့နယ်မှာ နိုဝင်ဘာလအတွင်း မူးကြီး၊တံတားဦး၊ ထုံးဘို၊ လိန်ပင်၊ ခေါတော၊ မြင်တော်၊ ဦးတည်ကုန်း၊ တမာကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်း၊ ရွာသာကြီး၊ သရက်ကြီး၊ ဘုရားပျံ၊ ဥယျာဉ်မ၊ ကျီးကန်တောင်ရွာ၊ ကျီးကန်မြောက်ရွာ၊ လှတော၊ ရွှေကျင်နဲ့ စိုင်နိုင်လေးကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ခဲ့ပြီး ဒီကနေ့အထိ ဆက်လက်စစ်ကြောင်းထိုးနေဆဲလို့ သိရပါတယ်။

“စစ်ရှောင်တွေကရှောင်နေရတာက ကြာပြီခင်ဗျ။ ခုရက်ပိုင်းမှ ၀က်လက်မြို့ကနေ ပြန်ထွက်လာတဲ့ စစ်ကြောင်းက ရွှေဘို-မန္တလေးကားလမ်းမပေါ်က ဘုရားပျံကျေးရွာ၊ သရက်ကြီးကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ ဖျက်ဆီးပြီး အဲ့ဒီကနေအရှေ့ဘက် ဆင့်ကွပ်ရွာအနောက်ဘက်ထိတက်လာပြီးတော့မှ တောင်ဘက်ကို ပြန်သွားပြီး ရွှေဘို-မန်းလေးကားလမ်းမပေါ်က ရွာတွေမှာ မွှေနှောက်နေကြတယ်။” လို့ YLA ဥက္ကဌ အေကေ က မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့်တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေမှ ဆေးဝါးနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာတွေလိုအပ်နေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဥက္ကဌ အေကေ က ဆက်ပြောပါတယ်။

အထက်ပါကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ခဲ့တဲ့စစ်ကြောင်းဟာ လက်ရှိဘုရားပျံရွာနဲ့ ဆားတောင်မြို့ကြားမှာရှိနေပြီး ကားကွင်းလမ်းတွေ ထိပ်မှာပိတ်ကာ စခန်းချထားတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

အောင်စိုး၊ ဟယ်သာ

မြေလတ်အသံ၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇၊ ၂၀၂၅။

မကွေးတိုင်း၊ မြိုင်မြို့နယ်အနောက်ခြမ်းနဲ့ ပေါက်မြို့နယ်မြောက်ခြမ်းကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်ဒီမနက်ကစပြီး စစ်ကြောင်းထိုးနေတာကြောင့် ကျေးရွာ ၃၀ ကျော်က ဒေသခံတွေထွက်ပြေးနေကြရတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

မြိုင်မြို့နယ်အခြေစိုက် စက်မှု ၂ ကနေ အင်အား ၁၅၀ ခန့်ပါ စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းက မြိုင်မြို့နယ် အနောက်ခြမ်းကတဆင့် ပေါက်မြို့နယ်ထဲကိုဝင်ရောက်နေပြီး နောက်ထပ်အင်အား ၁၀၀ ကျော်ပါ စစ်ကြောင်းကလည်း ပေါက်မြို့နယ်မြောက်ခြမ်းကို စစ်ကြောင်းထိုးနေတာလို့ ဆိုပါတယ်။

“မြိုင်စစ်ကြောင်းက ဒီကနေ့စထိုးတာ။ ပေါက်စစ်ကြောင်းကတော့ မနေ့က မြောက်ခြမ်းကိုစရောက်တာ။ ဒီမနက် ၁၀ နာရီကျော်မှာတော့ မြိုင်ကစစ်ကြောင်းက ပေါက်နယ်ကိုရောက်သွားတယ်။ ပေါက်နယ်၊ ချိုင်စောက်ရွာကိုပေါ့။ ပေါက်ကစစ်ကြောင်းနဲ့ပေါင်းပြီး စစ်ကြောင်းထိုးနေတာ”လို့ ပေါက်ဒေသခံတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးက ပြောပါတယ်။

အခုလိုစစ်ကြောင်းထိုးနေတာကြောင့် မြိုင်မြို့နယ်အနောက်ခြမ်းက ကုန်းရွာ၊ ဆိတ်သာ၊ ဝါးရင်းချိုင်၊ ကျွဲတွင်း၊ တောင်ရိုးနဲ့ ပေါက်မြို့နယ်မြောက်ခြမ်းက ဆေးပင်ကြီး၊ ကမ္ဘားဖြူ၊ တဲကြီး၊ ကန်သစ်၊ ထန်းပေါက်ကုန်း အပါအဝင် ကျေးရွာ ၃၀ ကျော်က ဒေသခံ ၃ သောင်းနီးပါး ထွက်ပြေးနေကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

“ကပစ ၂၄ က ထိုးတဲ့စစ်ကြောင်းက ပေါက်နယ်အနောက်ပိုင်းက ထန်းပင်ချောင်းရွာမှာ ဝင်ရောက်၊ ရွှေဘုံသာ ပျူရွာကထွက်လာတဲ့စစ်ကြောင်းကပေါက် ချိုင်စောက်(အောက်စု)မှာပဲ ဆက်လက်တည်ရှိတယ်၊ မြိုင်စက်မှု ကထွက်လာတဲ့ စစ်ကြောင်းက ပေါက်နယ် ကမ္ဘားဖြူရွာ၊ ကန်သစ်ရွာ၊ ထန်းပေါက်ကုန်း (ဒေသအခေါ် ချောင်းခြောက်တော) သုံးရွာကြားတောကြားထဲမှာ ရောက်နေပါတယ်”လို့ ပေါက်မြို့နယ်ဒေသခံတဦးက ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိ ပေါက်မြို့နယ်အတွင်းမှာ တမခ ၁၀၁၊ ကပစ ၂၁ နဲ့ ကပစ ၂၄ က စစ်ကော်မရှင်တပ်တွေ ပူးပေါင်းထားတဲ့ စုစုပေါင်းစစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းရောက်ရှိနေတာလို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့်တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်ဒေသခံတွေမှာလည်း တောတွေထဲမှာ ခိုလှုံနေကြရတာကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာ၊ ဆေးဝါး၊ အနွေးထည်တွေနဲ့ အမိုးအကာတွေလိုအပ်နေကြတယ်လို့ အညာမြေတပ်ပေါင်းစုမှတပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးက ပြောပါတယ်။

“စစ်ရှောင်တွေရဲ့အခက်အခဲကတော့ သူတို့ရဲ့စားရေးသောက်ရေးဖြစ်တယ်။ ရက်ရှည်မဟုတ်သေးတဲ့အတွက် စားရေး၊ သောက်ရေးအကြီးကျယ်မဟုတ်သေးဘူးပေါ့။ အဓိကအခက်အခဲဆိုရင်တော့ တော၊ တောင်တွေထဲမှာ တိမ်းရှောင်ရတဲ့အတွက် စိတ်ပင်ပန်းမှု၊ စိတ်ဒဏ်ရာတွေကတော့ အကြီးမားဆုံး ပြဿနာပေါ့။ ဆောင်းတွင်းဖြစ်တဲ့အတွက် ရာသီဥတုဒဏ်ကိုကောင်းကောင်းခံရတာ ကလေးငယ်တွေ၊ သက်ကြီး ရွယ်အိုတွေ ထိခိုက်လွယ်အုပ်စုတွေမှာ အဓိကပြဿနာဖြစ်တာပေါ့နော်”လို့ ဆိုပါတယ်။

မြိုင် စက်မှု ၂ ကထွက်လာတဲ့စစ်ကြောင်းဟာ အောက်တိုဘာ တတိယပတ်လောက်ကစတင်ပြီး ပခုက္ကူမြို့နယ်နဲ့ မြိုင်မြို့နယ်က ကျေးရွာတွေကို စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့ခဲ့ပြီး နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်မှာ ပျူစောထီးအားကောင်းတဲ့ သရက်ကန်ရွာကတဆင့် မြိုင်စက်မှု ၂ ကိုလာချိန် ရွာတန်းရှည်ကျေးရွာအနီးမှာ ဒေသခံ ၅ ဦးကိုဖမ်းဆီးခဲ့ပါသေးတယ်။

အဲ့ဒီနောက် နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်မနက်ပိုင်းမှာ မြိုင်အခြေစိုက် စက်မှု ၂ ကနေထွက်လာပြီးနောက် ၃ မိုင်အကွာ ဝက်ပုတ်ရွာအနီးမှာ ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေထဲက အသက် ၃၄ နှစ်အရွယ် မငယ်တာနဲ့ ၄၉ နှစ်အရွယ် ကိုကံစိန်တို့ကိုသတ်ကာ နေအိမ် ၂ လုံးကိုလည်း မီးရှို့ပြီး စက်မှု ၂ ကိုပြန်ဝင်ပြီးနောက် တခုတကြိမ်ပြန်လည် စစ်ကြောင်းထွက်လာတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မြေလတ်အသံ၊ နိုဝင်ဘာ ၁၀၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဗန်းမောက်မြို့နဲ့ ဝက်လက်မြို့နယ်တို့မှာ စစ်ရေးအခြေအနေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၂၆,၀၀၀ ခန့်ဟာ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့အနွေးထည်တွေ လိုအပ်နေကြတယ်လို့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူတွေဆီက သိရပါတယ်။

ဗန်းမောက်မြို့နယ်မှာ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်းတိမ်းရှောင်နေကြသူတွေနဲ့ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲမဖြစ်မီကတည်းက တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ စုစုပေါင်းလူဦးရေ ၆,၀၀၀ ခန့်တို့ဟာ စားနပ်ရိက္ခာအပြင် အနွေးအထည်တွေ အရေးပေါ်လိုအပ်လျှက်ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“အရေးတကြီးလိုအပ်တာက အခုဆောင်းဝင်လာပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အဝတ်အစားတို့ အနွေးအထည်တွေတို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ စားဝတ်နေရေးပြေလည်ဖို့ကတော့ ပြင်ပ အဖွဲ့အစည်းတချို့ကလာကူညီတာရှိတယ်။ ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ လူမူအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ လုပ်ငန်းရှင်တွေကနေပြီးတော့ ကူညီတာမျိုးတွေလည်းရှိတဲ့အတွက် လတ်တလော စားဝတ်နေရေးကြတော့ပြေလည်တယ်။ အဓိကမပြေလည်မှာက အင်္ကျီအဝတ်အစားတို့ စောင်တို့ပေါ့”လို့ ကူညီပေးနေသူ အမျိုးသားတဦးကပြောပါတယ်။

အဆိုပါစစ်ရှောင်တွေအနေနဲ့ စစ်ဘေးနဲ့လွတ်ကင်းတဲ့ကျေးရွာတွေရဲ့ ဇရပ်၊ စာသင်ကျောင်း၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းနဲ့ တောတွေထဲမှာ တဲထိုးပြီး ဖြစ်သလိုခိုလှုံနေကြရတာကြောင့် ကလေးတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေအတွက် ဓာတ်ဆား၊ ဆေး၊ အိပ်ယာခင်းတွေလည်း လိုအပ်နေကြတယ်လို့ အထက်ပါအမျိုးသားက ဆိုပါတယ်။

အထက်ပါစစ်ရှောင် ၆,၀၀၀ ခန့်ဟာ ဗန်းမောက်မြို့ပေါ်ရှိ ရပ်ကွက် ၄ ခု၊ မြို့နဲ့ ၁၀ မိုင်ခန့်ကွာဝေးတဲ့ ကျေးရွာ ၂၅ ရွာက ဒေသခံပြည်သူတွေဖြစ်ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။

အလားတူ ဝက်လက်မြို့နယ်ကကျေးရွာတွေကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က စစ်အင်အား ၃၀၀ ကျော်နဲ့ စစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းခွဲကာ စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်ပြီး လူနေအိမ်တွေကို မီးရှို့နေတာကြောင့် ကျေးရွာ ၂၁ ရွာ မှ လူဦးရေ ၂၀,၀၀၀ နီးပါလာနေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရတယ်လို့လည်း ကူညီပေးနေသူတွေက ဆိုပါတယ်။

“ပြည်သူတွေက ဘေးကင်းတဲ့နေရာလေးတွေမှာ တဲလေးတွေထိုးနေတာမျိုး တချို့က ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ စုပြီးနေ‌နေရတယ်ဗျ။ ဆန်၊ ဆီတို့လို စားနပ်ရိက္ခာတွေအပြင် ဆောင်းရာသီ၀င်ပြီဆိုတော့ အမိုးအကာနဲ့ အနွေးအထည်တွေလည်း လိုအပ်လျက်ရှိနေပါတယ်ဗျ။ နောက်ပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေလည်း လိုအပ်နေပါတယ်ခင်ဗျာ”လို့ ဝက်လက်မြို့နယ် လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲဦးဆောင်ကော်မတီမှ တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။

အဆိုပါအင်အား ၃၀၀ ကျော်ပါစစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းဟာ ဖြန့်ခွဲပြီး နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်ကစတင်ကာ ဝက်လက်မြို့နယ်ရှိ ရွာသာကြီး၊ တံတားဦး၊ ထုံးဘို၊ မတာကုန်း၊ ရွာတော်တုန်း၊ မူးကြီး၊ စိုင်နိုင်လေးစတဲ့ ကျေးရွာကိုဝင်ရောက်ပြီး လူနေအိမ်တွေကိုပါ မီးရှို့ဖျက်ဆီးသလို နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက်ဒီကနေ့မှာတော့ လှတောကျေးရွာကို ဝင်ရောက်တပ်စွဲထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့် ဝက်လက်မြို့နယ်အနောက်ခြမ်းရှိ ရွာသာကြီး၊ ထုံးဘို၊ တံတားဦး၊ နှမ်းကြီးကုန်း၊ ရွှေဒါး၊ ရင်းမတော၊ ကက္ကိုလ်စု၊ ငှက်ပြောတော၊ တကောင်းတောင်၊ ကဒူး၊ ဥတည်ကုန်း၊ အုတ်ဖိုကုန်း၊ ကျီးကန် တောင်ရွာ၊ မြောက်ရွာ၊ တမာကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်း၊ လှတော၊ လှည်းဦးကြီးကုန်းစတဲ့ ကျေးရွာတွေက ဒေသခံတွေတိမ်းရှောင်နေကြရတာပါ။

ပုံစာ – ဝက်လက်မြို့နယ်မှာ စစ်ဘေးရှောင်များ။

စာတည်း – လင်း

ဝက်လက်၊ နိုဝင်ဘာ ၇၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့နယ်က ကျေးရွာ ၅ ရွာနဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တဲတွေကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နဲ့ ၆ ရက်တွေမှာ ဆက်တိုက်မီးရှို့ခဲ့တယ်လို့ ဝက်လက်ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်မှာ တမာကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်း၊ တံတားဦးနဲ့ ထုံးဘိုရွာတွေကို မီးရှို့ပြီး နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်မှာတော့ (ဒေသအခေါ်)တံတားညီနောင်စစ်ရှောင်တဲတွေနဲ့ မူးကြီးရွာကို မီးရှို့ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။

“တမာကုန်း စရှို့တယ်၊ တမာကုန်းရှို့ပြီးတော့ ရွာတော်ကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်းကနေ တံတားဦး၊ တံတားဦးကနေ ထုံးဘို ရှို့တယ်၊” လို့ ဒေသခံတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

ဒီမီးရှို့ခဲ့တဲ့ စစ်ကြောင်းဟာ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်မှာ ဆားတောင်ကနေ ရွာသာကြီးအထိုင်စခန်းကို ဖြည့်လာတဲ့အင်အားနဲ့ လှတောရွာအထိုင်စခန်းကထွက်လာတဲ့ အင်အားတို့ပေါင်းထားတဲ့ အင်အား ၅၀၀ ကျော်ပါ ပူးပေါင်းစစ်ကြောင်းဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

မီးရှို့ခံရတဲ့အိမ်ခြေအရေအတွက်နဲ့ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေကိုတော့ မြေလတ်အသံက ဆက်လက်စုံစမ်းနေပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ကြောင်းကြောင့် အိမ်ခြေ ၂၀၀ ကနေ ၇၀၀ ကြားရှိတဲ့ စိုင်နိုင်ကြီး၊ စိုင်နိုင်လေး၊ တံတားဦး၊ သမကုန်း၊ တမာကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်း၊ အုတ်နဲဘုတ်၊ ဆင်တဝဲအပါအဝင် ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ ကျော်က ဒေသခံတွေသောင်းနဲ့ချီ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

နိူဝင်ဘာ ၂ ရက်ကလည်း ဝက်လက်မြို့နယ်၊ ရွာသာကြီးကျေးရွာကလာတဲ့ စစ်ကော်မရှင် စစ်ကြောင်းက မောက္ကဒီးကျေးရွာက ပြည်သူ ၄၀ ကျော်ကိုဖမ်းခဲ့ပါသေးတယ်။

စာတည်း – လင်း

ကလေး၊ နိုဝင်ဘာ ၃၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့ခံနေရတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးမြို့နယ်က စစ်ဘေးရှောင်တွေ နေထိုင်ဖို့အခက်တွေ့နေပြီး အမိုးအကာ၊ စောင်နဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေအရေးပေါ်လိုအပ်နေတယ်လို့ စစ်ရှောင်ကူညီနေသူတွေဆီက သိရပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၂၄ ရက်ကစတင်ကာ နေ့စဥ်နီးပါးမိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းနေပြီး ရာသီဥတုကလည်း ပိုမိုအေးလာတာကြောင့် နေထိုင်ရေးခက်ခဲနေကြတဲ့အပြင် ဖျားနေသူတွေလည်းရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“မိုးတအားရွာတော့ ဖျားပြီးသားသူတွေတောင် နလန်မထူနိုင်သေးခင်ပေါ့ဗျာ။ အဓိကကတော့ စောင်လိုအပ်မှု အရေးပေါ်ဖြစ်လာတာပေါ့။ စစ်ရှောင်တဲ့ပြည်သူဟာ လူနေမှုသိပ်သည်းတဲ့အတွက်ကြောင့် လုံလုံလောက်လောက်မလုပ်ပေးနိုင်သေးတာ။ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကတော့ လက်လှမ်းမှီသလောက် လုပ်ပေးနေကြပါတယ်”လို့ကလေးမြို့လူထုတိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တဦး ဆိုပါတယ်။

လမ်းတွေပျက်စီးတာကြောင့် သွားလာရေးအဆင်မပြေတာ၊ မိုးမလုံတဲ့နေရာတွေမှာ နေထိုင် နေကြရတာကြောင့် ဖျားနေသူတွေရှိနေတဲ့အတွက် မသန့်ရှင်းတဲ့ရေတွေကို သုံးစွဲ၊ သောက်သုံးနေကြရတာကြောင့် ယားနာရောဂါဖြစ်နေသူတွေလည်းရှိနေတယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေကိုကူညီနေသူတဦးက ပြောပါတယ်။

ကလေးမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းကျေးရွာတွေကို စက်တင်ဘာပထမအပတ်ကတည်းက အင်အား ၁,၅၀၀ ဝန်းကျင်နဲ့ဝင်ရောက်စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့ စစ်ကော်မရှင်တပ်ဟာ အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်ကစလို့ ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာတွေကိုလည်းစစ်ကြောင်းဝင်လာတဲ့အတွက် နှစ်ရှည်စစ်ရှောင်တွေလည်း ထပ်မံတိမ်းရှောင်နေကြရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းနဲ့မြောက်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာ ၁၀၀ ကျော်က ဒေသခံ ၁ သိန်းကျော် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ စစ်ရှောင်ကူညီနေသူတဦးက ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်ကစလို့ ကျွန်းချောင်း၊ ထောက်ကြံ့၊ နတ်မြောင်း၊ နတ်ချောင်း၊ ဟားခါးလေးနဲ့ ခွေးကျင်ရွာတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး ပျက်စီးမှုတွေကိုတော့ အတည်မပြုနိုင်သေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ကြောင်းက ကလေးမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းကကျေးရွာတွေနဲ့ တောင်ပိုင်းက ခွေကျင်၊ နတ်ချောင်း၊ နတ်မြောင်း၊ ထောက်ကြံ့ စတဲ့ရွာတွေမှာ ဖြန့်ပြီး တပ်စွဲနေကြကာ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်တွေနဲ့ နေ့စဉ်နီးပါးတိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကသိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း