မကွေး

ပေါက်၊ စက်တင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၂၅။

မကွေးတိုင်း၊ ပေါက်မြို့နယ်မှာ မိုးဆက်တိုက်ရွာသွန်းပြီးနောက် ယောချောင်းရေ မြင့်တတ်လာကာ ကျေးရွာ ၃ ရွာက လယ်ဧက ၁၀၀ ဝန်းကျင် ချောင်းရေနဲ့အတူ မျောပါပျက်စီးကုန်တယ်လို့ ရွာခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၅ ရက်မှာမိုးများပြီး ယောချောင်းရေမြင့်တက်ကာ တိုက်စားခဲ့ရာ ရေရင်၊ ဇီးဖြူကုန်းနဲ့ သဖန်းချောက်ကျေးရွာတွေက လယ်မြေတွေဟာ ရေစီးနဲ့အတူ တိုက်စားခံရပြီး မြေပြိုကျ ပျက်စီးတာ၊ သဲနုန်းတင် ပျက်စီးတာမျိုးတွေရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“လယ်ယာမြေတွေရေဖဲ့တာပေါ့။ ကျနော်လက်လှမ်းမီသလောက် ၃ ရွာက လက်ရှိဖဲ့နေတာပေါ့။ ကျန်တဲ့နေရာလည်းရှိမယ်။ ကျနော်သိရသလောက် ခန့်မှန်း ၁၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ရှိမယ်။ ရေကဖဲ့နေတုန်းဆိုတော့ အတိအကျပြောရခက်သေးတယ်”လို့ ရေရင်ရွာခံတဦးကပြောပါတယ်။

ချောင်းရေက ဆက်လက်တက်နေပြီး တိုက်စားနေသေးတာကြောင့် ပြိုကျပျက်စီးမယ့် လယ်ဧက ပိုများလာနိုင်ပြီး ကူညီသူမရှိတာကြောင့် ဒီအတိုင်းစောင့်ကြည့်နေရကာ သောင်ပြန်ထွန်းလာတာမျိုး ရှိရင်တော့ ကြက်သွန်၊ ပဲပြန်စိုက်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ရေတိုက်စားလို့ ပြိုကျသွားတာက ကျေးရွာ ၃ ရွာက တောင်သူ ၂၀ လောက်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ လယ်ဧက ၃၀ ကျော်အပါအဝင် တစိတ်တပိုင်းပဲ့ကျတာနဲ့ နုန်းတင်ပျက်စီးတာက ဧက ၇၀ လောက်ရှိ နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ရေတိုက်စားလို့ လယ်မြေတွေပျက်စီးသွားတာကြောင့် လယ်မြေတွေက ထွက်ရှိတဲ့ စပါးကိုမှ မှီခို စားသောက်နေရတဲ့ တောင်သူတွေအတွက် လာမယ့်နှစ်မှာ မျိုးစပါး အခက်အခဲ၊ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ တွေရှိလာနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

“စားဝတ်နေရေးက အခက်တော့ဖြစ်သွားတာပေါ့။ နဂိုလက်ရှိမဖြစ်ခင်က စားဖို့သောက်ဖို့ရာမှာ တောင်သူတွေမှာ ဝင်ငွေနဲ့ထွက်ငွေမမျှတဖြစ်နေတာကို ကုန်ကျစရိတ်တွေ မြေဆီမြေခွန်တွေက အစစျေးကြီးတယ်လေ။ အခုလိုဖြစ်သွားတာ ပိုကြပ်တည်းသွားမှာပေါ့”လို့အထက်ပါ ရေရင်ရွာသားက ဆက်ပြောပါတယ်။

ပေါက်ဒေသမှာ လယ် ၁ ဧက တန်ဖိုးက ကျပ်သိန်း ၂၅၀ ကနေ ၃၀၀ ကြားစျေးပေါက်ပြီး မိုးစပါးစိုက်ပျိုးဖို့ သွင်းအားစုကုန်ကျစရိတ်တွေမြင့်တက်လာနေတာကြောင့် ၁ ဧက စိုက်ပျိုး စရိတ်ကုန်ကျငွေက ၁၅ သိန်းလောက်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပေါက်မြို့နယ်မှာ နှစ်စဥ်ယောချောင်းရေကြီးတာကြောင့် မိုးစပါးစိုက်ခင်းတွေထဲ ရေဝင်ရေကြီးတာတွေရှိပြီး ထိခိုက်မှုနည်းခဲ့ကာ မိုခါမုန်တိုင်းကာလကတော့ လယ်ဧက ရာချီပျက်စီးခဲ့သလို စစ်ဘေးရှောင်တဲတွေအပါအဝင် ကြက်သွန်၊ ပဲခင်းပေါင်းရာချီပျက်စီးခဲ့သေးတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မြေလတ်အသံ၊ စက်တင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၂၅။

မကွေးတိုင်းကနေ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တို့ကို ကုန်စည်စီးဆင်းရာမှာ အဓိကအရေးပါတဲ့ ဆော-ကျောက်ထုကတ္တရာကားလမ်းထဲက တောင်နံရံတချို့ပြိုကျပြီး လမ်းပိုင်းတချို့ပျက်စီးခဲ့တာကြောင့် လမ်းသစ်ဖော်နေကြရတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။

အဆိုပါလမ်းပိုင်းမှာ ဆောမြို့နယ်၊ သံဘောင်တံတားနဲ့ လယ်ကြီးအိုင်ကျေးရွာကြားတနေရာက ပေ ၁၅၀ အရှည်ရှိတဲ့ ကတ္တရာလမ်းပိုင်းဖြစ်ပြီး စက်တင်ဘာ ၂၅ ရက်နေ့လယ် ၃ နာရီကျော်မှာ မိုးရွာပြီးတောင်မြေပြိုကျရာကနေတဆင့် ကတ္တရာလမ်းဟာ မြေစာတွေနဲ့အတူ လမ်းတဖက်ရှိပိန်းချောင်းထဲကိုပြိုကျတဲ့အပြင် လမ်းပေါ်မှာလည်း သစ်ပင်တွေပါလဲကျပိတ်ဆို့နေတာလို့ ဆိုပါတယ်။

“တောင်ကအိပြီးပြိုကျလာလို့ ကတ္တရာလမ်းပေါ်ပြိုလာတာ။ ‌ပေ ၁၅၀ လောက်ပျက်သွားတယ်။ လမ်းကတဖက်ဘေးက ချောက်ကမ်းပါးဆိုတော့ ကတ္တရာပါ ပဲ့ကျတော့တာပေါ့။ ဆိုင်ကယ်တွေရော သွားလို့မရသေးတာဗျ” လို့ ဆောဒေသခံ ကိုငမိုးကပြောပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၆ ရက်ဒီကနေ့မှာတော့ ချောင်းထဲကို ပြိုဆင်းသွားတဲ့ ကတ္တရာလမ်းအစား မြေပြိုကျနေတဲ့တောင်မြေစာတွေကို ယောမင်းကြီးဆရာတော်ဦးဆောင်ပြီး ဘက်ဟိုးတွေနဲ့ လမ်းသားနေရာချဲ့ပြီး မြေသားလမ်းဖော်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ကတ္တရာလမ်းကလည်းချောက်ထဲ‌ကိုပြိုကျသွားတော့ လမ်းသပ်သပ်ဖော်ရတော့မှာဗျ။ လောလောဆယ်တော့ ယောမင်းကြီးဆရာတော်ပဲ ဦးဆောင်ပြီးလုပ်ပေးနေပါတယ်။ လမ်းက မနက်ဖြန်လောက်မှပဲ ပြီးမယ်ထင်တာပဲ‌ဗျ”လို့ ကိုငမိုးကပြောပါတယ်။

လက်ရှိမှာ လမ်းသစ်ဖော်ဆောင်နေတာကြောင့် ကုန်ကားတွေ၊ ခရီသည်တင်ကားတွေ၊ ဆိုင်ကယ်တွေ ဟာ ဆောမြို့နယ်ကနေတဆင့် ကျောက်ထုမြို့နယ်၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်ဘက်တွေကို သွားလာလို့ မရရှိကြသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။

လမ်းပိုင်းပြိုကျပျက်စီးသွားချိန် မိုးရွာသွန်းနေတဲ့အတွက် ကုန်တင်ကားတွေ၊ ဒေသခံခရီးသွားတွေ သွားလာမှုမရှိခဲ့တဲ့အတွက် လမ်းပိုင်းပိတ်မိတာတွေလည်း မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဒေသခံတွေဆီကသိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

ပခုက္ကူ၊ စက်တင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၂၅။

မကွေးတိုင်း၊ ပခုက္ကူမြို့နယ်အတွင်းမှာ မြစ်ရေတက်ပြီးဧရာဝတီမြစ်ကမ်းပါးပြိုကျနေတာကြောင့် ကျေးရွာ ၄ ရွာက နေအိမ်တွေဖျက်ပြီးရွှေ့ပြောင်းနေရတယ်လို့ ရွာခံတွေဆီကသိရပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်ကစလို့ ဧရာဝတီမြစ်ရေမြင့်တက်လာပြီး ကမ်းပါးတွေကိုဆက်တိုက် တိုက်စားလာပြီးပြိုကျလာတာကြောင့် ကမ်းနံဘေးမှာရှိတဲ့ကျေးရွာတွေက နေအိမ်တွေ ရွှေ့ပြောင်းနေကြရတာလို့ဆိုပါတယ်။

“ပြောင်းပြီးသွားတာက ကျနော်တို့ မြင်းကျွန်းတရွာလုံး ပြောင်းပြီးသွားပြီး။ အခုလက်ရှိက သိမ်ကုန်း၊ မရိုးကုန်းကပြိုနေတယ်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေဖျက်ပြီးသွားပြီး အိမ်တွေလည်းဖျက်နေကြတယ်။ ကျွန်းညိုကြီးကလည်း ကမ်းပါးကိုကပ်နေပြီး။ “လို့ မြင်းကျွန်းရွာခံတဦးကပြောပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၃ ရက်ကစပြီး စက်တင်ဘာ ၂၅ ရက်အထိမှာ သိမ်ကုန်းက နေအိမ်နဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်း ၁၀ လုံး၊ မရိုးကုန်းက ၇ လုံး၊ လယ်ယာစုက နေအိမ် ၈ လုံး၊ ရှားတောရွာက နေအိမ် ၁၀ လုံးဖျက်ပြီး ရွှေ့ပြောင်းထားရပြီလို့ သိရပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ကမ်းပါးကနေ့စဥ်ဆက်တိုက်ပြိုနေတာကြောင့် အိမ်ခြေ ၄၀ ကနေ ၁၅၀ ကျော်ထိရှိကြတဲ့ သိမ်ကုန်း၊ မရိုးကုန်း၊ လယ်ယာစု၊ ရှားတောရွာတွေက နေအိမ်တွေအားလုံးနီးပါး ပြောင်းရွှေ့ရမယ့် အခြေအနေရှိနေတယ်လို့ မြင်းကျွန်းရွာခံတဦးက ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အထက်ပါကျေးရွာတွေအနီးက ကျွန်းညိုကြီးကျေးရွာမှာလည်း ရွာအနီးလူနေအိမ်တွေနဲ့ ပေ ၁၀၀ ခန့်အကွာထိ ကမ်းပါးပြိုလာနေတာကြောင့် လတ်တလောမပြောင်းကြရသေးပေမယ့် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေနေမှာရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ပြောင်းရွှေ့နေရတဲ့ကျေးရွာ ၄ ရွာကဒေသခံတွေက နီးစပ်ရာနေရာတွေမှာ နေထိုင်နေကြပြီး ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအတွက် လာရောက်တာတွေမရှိသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။

ကမ်းပါးတွေပြိုကျရာမှာ ကျေးရွာတွေအနီးက လယ်မြေဧက ၇၀၀ ကျော်လောက်ပြိုကျတဲ့အထဲ ပါသွားတာကြောင့် တောင်သူတွေမှာလည်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် အခက်ကြုံနေရပါတယ်။

“လက်ရှိက အိမ်ရွှေ့ရတဲ့ စရိတ်တွေနဲ့နိုင်ငံရေးအခြေအနေကမကောင်းတော့ အလုပ်ဝင်ငွေ ဆိုတာကလည်း ပေါ်ရာလုပ်ငန်းလိုက်လုပ်ရတော့ ဝင်ငွေကောင်းကောင်းမွန်မွန်မရှိဘူးလေ။ အိမ်ရွှေ့စရိတ်တွေ ဝိုင်းဝယ်ရတဲ့စရိတ်တွေ မနည်းဘူးရုန်းကန်နေရတယ်။ နည်းနည်းတော့ ကြပ်တည်းတာပေါ့”လို့ အထက်ပါ မြင်းကျွန်းရွာခံက ဆက်ပြောပါတယ်။

အဆိုပါ ကျေးရွာတွေက ဒေသခံတွေဟာ ငွေကြေးပြည့်စုံသူနည်းပြီး သာမန်လက်လုပ်လက်စားတွေ များကာ တောင်သူလုပ်ငန်း၊ လက်သမား၊ တောင်သူအဌားလိုက်လုပ်ငန်းတွေနဲ့ အသက်မွေးကြသူတွေ များတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လအတွင်းမှာလည်း ကမ်းပါးပြိုလို့ မြင်းကျွန်းကျေးရွာက နေအိမ် ၁၂၇ လုံး ရွာလုံးကျွတ်ဖျက်ပြီး မူလရွာနဲ့ ၃ မိုင်ကျော်လောက်ဝေးတဲ့နေရာမှာ ရွာပြန်တည်ပြီး နေထိုင်နေကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒါ့အပြင် နေအိမ်ရွှေ့ပြောင်းရသူတွေထဲမှာ နီးစပ်ရာလယ်ယာမြေပိုင်ရှင်တွေထံကနေ မြေတကွက်စာ ၄၀×၆၀ ကို ကျပ် ၁၆ သိန်းပေးဝယ်ပြီး နေအိမ်ပြန်ဆောက်နေကြသူတွေလည်းရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

အဆိုပါ နေအိမ်တွေရွှေ့ပြောင်းရသူတွေကိုတော့ စစ်ကော်မရှင်လက်အောက်ခံ လူမှုဝန်ထမ်း ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်နေရာချထားရေးဦးစီးဌာန၊ ကြက်ခြေနီအဖွဲ့တွေက ၁ အိမ်ထောင် ကျပ် ၁ သိန်း၊ ပစ္စည်း အနည်းငယ်ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တာရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မကွေး၊ စက်တင်ဘာ ၂၅၊ ၂၀၂၅။

မကွေးတိုင်းအတွင်းရှိမြို့နယ်တချို့မှာ မိုးဆက်တိုက်ရွာသွန်းတာကြောင့် စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက် ညပိုင်းကစတင်ပြီး ရေကြီးရေလျှံမှုတွေဖြစ်နေတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံမီးသတ်ဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

မင်းဘူးမြို့နယ်နဲ့ မင်းလှမြို့နယ်အတွင်းတို့မှာ ရေကြီးရေလျှံနေတာဖြစ်ပြီး စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်ည ၁၀ နာရီခန့်မှာ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းတာကြောင့် မင်းဘူးမြို့နယ်၊ ဆားပွက်ချောင်း ရေလျှံပြီးကျောက်တန်းကျေးရွာအတွင်း ရေဝင်ရောက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် စက်တင်ဘာ ၂၅ ရက်ဒီမနက်ပိုင်းမှာ မင်းဘူးမြို့နယ်မှာ မိုးသည်းထန်စွာရွာပြီး မင်းဘူး-စကုလမ်း ပေါ်ရေကျော်ကာ မန်းချောင်းရေလျှံပြီး အောက်စက်တော်ရာဘုရားကိုလည်း ရေဝင်ရောက်နေတဲ့အပြင် မင်းလှမြို့နယ်၊ သရက်-မင်းလှကားလမ်း မိုင်တိုင်အမှတ် ၅၀/၀ နဲ့ ၅၀/၁ ကြားမှာလည်း ချောင်းရေးကြီးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒါ့အပြင်စကုမြို့မှာလည်း ၃ ရက်ဆက်မိုးရွာသွန်းတာကြောင့် ချောင်းရေတက်ပြီး ရေကြီးရေလျှံဖြစ်ကာ စပါးစိုက်ခင်းနဲ့ နှမ်းစိုက်ခင်းတွေလည်း ရေလွှမ်းမှုဒဏ်ကိုခံခဲ့ရတယ်လို့ စကုမြို့ခံတဦးက ပြောပါတယ်။

“စကုမြို့ ဝါဒိုင်နဲ့ စစ်တပ်အကြားမှာ မိုးရွာတော့ကျ ချောင်းရေတွေစီးလာတာ၊ မိုးက ၂ ရက် ၃ ရက်ဆက်တိုက် ရွာတာ၊ မုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်၊ လမ်းဘေးဝဲယာက မြောင်းတွေက ရေလျှံတာတော့ရှိတယ်။၊” လို့ စကုမြို့ခံတဦးကပြောပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ချောင်းရေကျနေပြီး ရေလွှမ်းမှုကြောင့် နှမ်းစိုက်ခင်းတွေပျက်စီးမှုရှိကာ ဆုံးရှုံးမှုကိုတော့ မသိရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

“ချောင်းရေဆိုတော့ တန်းပြီးကျသွားတာဆိုတော့ အခုအချိန်ကတော့ သွားလို့လာလို့ အဆင်ပြေပါပြီ။ နေ့လယ် ၁ နာရီလောက်က ရေကျသွားတာပါ။ နေအိမ်ပျက်စီးမှုတော့ မရှိပါဘူး၊ စပါးကတော့ အများဆုံးပါ။ နှမ်းစိုက်ခင်းတွေလည်း အနည်းအပါးပျက်စီးတယ်” လို့ စကုမြို့ခံတဦးက ပြောပါတယ်။

အလားတူ စစ်ကိုင်းမြို့နဲ့ ပဲခူးတိုင်းအရှေ့ခြမ်း၊ တောင်ငူမြို့နယ်အတွင်းမှာလည်း မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းတာကြောင့် ရေကြီးရေလျှံမှုတွေနဲ့ကြုံတွေ့နေကြရပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း၊ ကွမ်ရှီးပြည်နယ်တောင်ပိုင်းဒေသတွေကို ဖြတ်ကျော်နေတဲ့ အားကောင်းသော အပူပိုင်းမုန်တိုင်း “ရာဂါဆာ” ကြောင့် ဒီကနေ့မှာစပြီး အောက်တိုဘာ ၁ ရက်အထိ ပဲခူးတိုင်း၊ မကွေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းအောက်ပိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်းအပါအဝင် တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် အများစုမှာ မိုးထစ်ချုန်းရွာပြီး မိုးကြီးနိုင်တယ်လို့ မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒဦးစီးဌာနက စက်တင်ဘာ ၂၅ ရက် ဒီကနေ့မှာထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်းနဲ့အတူ လေပြင်းတိုက်ခတ်တာ၊ မိုးထစ်ချုန်းတာ၊ မိုးကြိုးပစ်တာ၊ လျှပ်စီးလက်တာ၊ မိုးသီးကြွေတာနဲ့၊ လျှပ်တပြက်ရေကြီးမှု၊ မြေပြိုမှုစတဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တာကြောင့် ကြိုတင်သတိပြုရှောင်ရှားကြဖို့ကိုလည်း မိုးဇလကသတိပေးထားပါတယ်။

စာတည်း – လင်း