မန္တလေး၊ မေ ၁၊ ၂၀၂၅။

မန္တလေးမြို့မှာ မိုးသည်းစွာရွာသွန်းခဲ့တာကြောင့် ယာယီတဲနဲ့ နေထိုင်နေကြရတဲ့ ငလျင်ဘေးသင့် ပြည်သူတွေ နေထိုင်ဖို့အခက်အခဲတွေ့နေကြတယ်လို့ မြို့ခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

ဧပြီ ၃၀ ရက် ည ၈ နာရီကျော်နဲ့ မေ ၁ ရက်မနက် ၅ နာရီလောက်က မန္တလေးမြို့မှာ မိုးသည်းစွာ ရွာသွန်းခဲ့တာကြောင့် ယာယီတဲထိုးနေထိုင်ကြရတဲ့နေရာတွေကို ရေဝင်ရောက်လာတာလို့ ဆိုပါတယ်။

ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် အိုးအိမ်ပြိုပျက်စီးကာ နေထိုင်စရာမရှိတော့တဲ့ ငလျင်ဘေးသင့် ပြည်သူတွေဟာ ငလျင်ရှောင်စခန်းတွေနဲ့ နီးစပ်ရာကွင်းပြင်တွေမှာ ယာယီတဲထိုးကာနေထိုင်ကြရပြီး ရေဝင်ရောက်နေတဲ့အတွက် နေထိုင်ဖို့အခက်တွေ့နေကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။

“မနက်ကရွာတဲ့မိုးက ပိုသည်းတယ်၊ ညရော မနက်ရော ရွာတာဆိုတော့ ခြေချစရာ နေရာကို မရှိဘူး၊ တညလုံးလည်း မအိပ်ရသေဘူး။ ကျောခင်းစရာနေရာကို မရှိတာ၊ လေမကြမ်းလို့ တော်သေးတယ်၊ မဟုတ်ရင် လေရောမိုးရောဆို မလွယ်ဘူး။”လို့ မြို့ခံ ငလျင်သင့်အမျိုးသမီးတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

မိုးသည်းစွာရွာသွန်းပြီး ယာယီတဲတွေထဲ ရေဝင်ရောက်တာကြောင့် အဝတ်အစားနဲ့ အသုံး အဆောင်ပစ္စည်းတွေထည့်ဖို့ ပလစ်စတစ်ပုံးတွေ လိုအပ်နေတယ်လို့လည်း သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

ငလျင်လှုပ်ခတ်တာ ၁ လကျော်ကြာခဲ့ပြီဖြစ်တာကြောင့် ရေသန့်ဗူးနဲ့ အစားအစာတွေလှူဒါန်းတဲ့ အလှူရှင်တွေ ယခင်ကလောက် မပေါများတော့တဲ့အတွက် စားဝတ်နေရေးအတွက် ချက်ပြုတ်ရတာလည်း အခက်အခဲတွေရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီ ၁၅ ရက်ညနေ ၅ နာရီကျော်ခန့်ကလည်း မန္တလေးမြို့တမြို့လုံး မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခဲ့ပြီးနောက် ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် ပျက်စီးနေတဲ့ ၂၈ လမ်း၊ လမ်း ၈၀× ၈၁ ကြားက သုံးထပ်တိုက် ၁ လုံး မိုးရေဒဏ်ကြောင့် ပြိုကျပျက်စီးသွားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

လာမယ့် ၂ ရက်အတွင်းမှာလည်း မန္တလေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်းတို့အပါ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်အများစုမှာ နေရာစိပ်စိပ်မှ နေရာအနှံ့အပြားမိုးထစ်ချုန်းရွာမယ်လို့ မေ ၁ ရက် ဒီကနေ့မှာ မိုးဇလက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ပုံစာ – မန္တလေး ငလျင်သင့်ပြည်သူများ နေထိုင်ရာ ယာယီတဲတွေထဲသို့ ရေနစ်မြုပ်ဝင်ရောက်နေစဥ်။

သတင်း – ခေတ်သဒ္ဒါ၊ စာတည်း – လင်း

မန္တလေး၊ ဧပြီ ၁၃၊ ၂၀၂၅။

မန္တလေးတိုင်း၊ ဝမ်းတွင်းမြို့ရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက် ၉ မိုင်ကို ဗဟိုပြုလှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ နောက်ဆက်တွဲငလျင်ဒဏ်ကြောင့် မန္တလေးမြို့၊ မြောက်ပြင်ဘက်က သုံးထပ်ခွဲတိုက် ပြိုကျပျက်စီးသွားခဲ့တယ်လို့ မြို့ခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။

ဧပြီ ၁၃ ရက် ဒီမနက် ၈ နာရီ ၅၄ မိနစ်မှာ မန္တလေးတိုင်း၊ မိတ္ထီလာခရိုင်၊ ဝမ်းတွင်းမြို့နယ်အနီးကို ဗဟိုပြုလှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ရစ်ချ်တာစကေး ၅ ဒဿမ ၅ အဆင့်ရှိ ငလျင်ကြောင့် မန္တလေးမြို့၊ အောင်မြေသာစံမြို့နယ် ၊ ၈ လမ်း ၈၇ × ၈၈ ကြားရှိ မြောက်ပြင်ဘက်က သုံးထပ်ခွဲတိုက် ၁ လုံး ပြိုကျပျက်စီးခဲ့တာပါ။

“အိမ်ရှင်တွေကတော့ ထိုင်းမှာမို့ လူအထိအခိုက် မရှိဘူးဗျ၊ အိမ်ကတော့ ရစရာမရှိအောင် ဝုန်းခနဲ ပြိုကျသွားတာ ကျနော့်မျက်စိရှေ့တင်၊ အဲ့အိမ်က ငလျင်ကြီးလှုပ်ပြီးကတည်းက အောက်ဆုံးအထပ်က ကားထွက်နေတာ၊ အိမ်ထောင်ပရိဘောက ပစ္စည်းတွေတော့ အကုန်လုံးဆုံးရှုံးသွားမှာ။”လို့ မြောက်ပြင်မှာနေထိုင်တဲ့ အမျိုးသားတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

အဲ့ဒီပြိုကျပျက်စီးသွားခဲ့တဲ့ အဆောက်အဦဟာ မတ် ၂၈ ရက်က လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ငလျင်ကြောင့် အုတ်နံရံတွေ အက်ကွဲပျက်စီးထားတဲ့အိမ်ဖြစ်ပြီး ဧပြီ ၁၃ ရက်မှာ လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ နောက်ဆက်တွဲငလျင်ကြောင့် ပြိုကျသွားခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

မန္တလေးမြို့၊ မြောက်ပြင် ၈ လမ်းဘက်က နေအိမ်တွေဟာ ဆောက်လုပ်ထားတာ လပိုင်းလောက်သာ ရှိပြီး ပြိုကျပျက်စီးသွားခဲ့တဲ့ အဆောက်အအုံတိုင်းဟာလည်း နှစ်ထပ်ခွဲ၊ သုံးထပ်ခွဲ တိုက်အသစ်တွေ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

ဒီမနက်လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ငလျင်ကြောင့် မန္တလေးမြို့ခံတွေဟာ နောက်ဆက်တွဲငလျင်ကြီး ထပ်လာမှာကို စိုးရိမ်နေကြပြီး အဆောက်အအုံတွေရဲ့ အပြင်ဘက်မှာပဲ ယာယီနေထိုင်နေကြရတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

မိုးဇလထုတ်ပြန်ချက်အရ မတ် ၂၈ ရက်က လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ငလျင်ကြီးနောက်ပိုင်းမှာ နောက်ဆက်တွဲငလျင် ၁၂၈ ကြိမ် လှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီး ရစ်ချ်တာစကေး ၅ ဒသမ အထက်ရှိတဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ငလျင်ငယ် စုစုပေါင်း ၆ ကြိမ်လှုပ်ခတ်ပေမယ့် ဧပြီ ၁၃ ရက် မနက်ပိုင်းမှာ လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ငလျင်က အင်အားအပြင်းဆုံးလို့ ဆိုပါတယ်။

သတင်း – ခေတ်သဒ္ဒါ၊ စာတည်း – လင်း

စစ်ကိုင်း၊ ဧပြီ ၁၃၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးပေါ်မှာ ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် ပျက်စီးခဲ့တဲ့ စေတီပုထိုးတွေနဲ့ ဘုန်းတော်ကြီး၊ သီလရှင်ကျောင်းတွေကို ရှင်းလင်းဖို့ အကူအညီလိုအပ်နေတယ်လို့ စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးနေ စာချဆရာတော်တပါးဆီက သိရပါတယ်။

လုံးဝပြိုကျသွားတဲ့ စေတီပုထိုး၊ ကျောင်းတိုက်တွေကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ရှင်းလင်းဖို့၊ မပြိုကျပေမယ့် အသုံးပြုလို့မရတော့တဲ့ ကျောင်းတိုက်တွေကို ဖြိုချဖို့ အကူအညီတွေက ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းတောင်မရောက်သေဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

“အစားအသောက်တွေလှူတာထက် ကျောင်းဆောင်အပြိုအပျက်တွေကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့ လိုတယ်။ ဒါတွေရှင်းလင်းပြီးမှ သံဃာတော်တွေ သီလရှင်တွေက ကျောင်းပြန်ဆောက်တာဖြစ်ဖြစ် တဲထိုးနေတာဖြစ်ဖြစ် လုပ်လို့ရမှာ။ ခုက အခြားကျောင်းတွေမှာ သွားနေရတာတွေရှိသလို ပြိုကျသွားတဲ့နားမှာ ထန်းလက်တဲ မိုးကာတဲတွေနဲ့နေကြရတယ်။”လို့ စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးနေ စာချဆရာတော်တပါးက မိန့်ပါတယ်။

ရိက္ခာတွေကိုတော့ အလှူရှင်တွေနဲ့ သီတဂူဆရာတော်ကလှူဒါန်းထားတဲ့အတွက် လုံလောက်မှုရှိပြီး သံဃာနဲ့ သီလရှင်တွေပြန်လည်သီတင်းသုံးနေနိုင်ဖို့ အဆောက်အဦတွေဆောက်လုပ်ဖို့လိုအပ်ချက်နဲ့ အပျက်အစီးတွေရှင်းလင်းဖို့သာ အဓိကလိုအပ်နေတယ်လို့ ဆရာတော်က ဆက်မိန့်ပါတယ်။

“နိုင်ငံတော်ရဲ့ စီမံချက်တရပ်အနေနဲ့ကို လုပ်ပေးဖို့ လိုအပ်နေတာ။ အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ကလည်း တရက်တတ်နိုင်ရင်လည်းတရက် ကူညီပေးဖို့လို့နေတာ။ “လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးက အပျက်အစီးတွေကို ဌာနဆိုင်ရာ၊ လူမှုကူညီရေးအသင်းတွေက ရှင်းလင်းနေကြပေမယ့် စက်ယန္တရားနဲ့လူအင်အားနည်းပါးတာကြောင့် ခရီးမတွင်ဖြစ်နေပြီး ငလျင်လှုပ်ပြီးတာ ၁၅ ရက်ကြာလာပေမယ့် စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးက အပျက်အစီးတွေကိုရှင်းလင်းနေရာမှာ ဆယ်ပုံတပုံလောက်တောင်မပြီးသေဘူးလို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးရှိ စေတီပုထိုးနဲ့ ကျောင်းတွေက နှစ်ပေါင်းကြာမြင့်နေတဲ့ အဆောက်အအုံတွေဖြစ်တာကြောင့် ငလျင်လှုပ်ခတ်လို့ စေတီပုထိုး၊ ဘဘုန်းကြီးကျောင်း၊ သီလရှင်ကျောင်းအားလုံးရဲ့ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပျက်စီးမှုရှိခဲ့တယ်လို့ သံဃာတော်တွေထံက သိရပါတယ်။

ဒါ့အပြင် စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးမှာ မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ ရဟန်း၊ ကိုရင် ၁၀,၀၀၀ ကျော်နဲ့ သီလရှင်အပါး ၈,၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့ အထက်ပါစာချဆရာတော်ဆီက သိရပါတယ်။

ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် စစ်ကိုင်းတောင်ရိုးရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်း၊ သီလရှင်ကျောင်း ၅၇ ကျောင်းက ရဟန်း ၂၅ ပါး၊ ကိုရင် ၂၉ ပါး၊ သီလရှင် ၅၀ ပါး၊ လူအမျိုးသား အမျိုးသမီး ၄၅ ဦး၊ စုစုပေါင်း ၁၇၀ ယောက် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သီတဂူဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်ရဲ့ ဧပြီ ၁၁ ရက်ထုတ်စာရင်းအရ သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မန္တလေး၊ ဧပြီ ၁၁၊ ၂၀၂၅။

မန္တလေးမြို့၊ ချမ်းမြသာစည်မြို့နယ်၊ အနောက်မြို့ပတ်ကမ်းနားလမ်း၊ ဧရာထွန်းတိုက်တန်းအနီး ယာယီတဲထိုးနေထိုင်နေရတဲ့ ငလျင်ဘေးသင့်မြို့ခံတွေ သုံးရေမရရှိတာကြောင့် အခက်တွေ့နေရတယ်လို့ နေထိုင်သူတွေထံက သိရပါတယ်။

ငလျင်ဘေးကြောင် ဧရာထွန်တိုက်တန်းနေထိုင်သူ အိမ်ထောင်စု ၅၂၀၊ လူဦးရေ ၂,၀၀၀ ကျော်ဟာ တိုက်တန်းအနီးတာရိုးတလျောက်မှာ ယာယီတဲတွေနဲ့ နေထိုင်နေကြရပြီး ၎င်းတို့အတွက် ဆောက်လုပ်ပေးထားတဲ့အိမ်သာတွေမှာ သုံးရေမရတာကြောင့် သန့်ရှင်းမှုမရှိဘဲ အပေါ့၊ အလေးသွားဖို့ အခက်တွေ့နေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

” အိမ်သာတက်ချင်ရင် ကိုယ့်ဘာသာ ရေပုံးနဲ့ ရေထည့်သွားရတာ၊ ဒီအချိန်က သောက်ရေတောင်လာလှူကြလို့ သောက်နေရတာ၊ ဒီ **ဆေးဖို့အတွက်ရေကဘယ်ကရမှာလဲ၊ ဖြစ်သလိုတက်သွားကြတဲ့သူတွေကြောင့် တော်တော်ညစ်ပတ်တယ်။ တချို့ကျလည်း ရေသန့်လေးတွေကို ပုံထဲလောင်းထည့်သွားကြတာ၊ အိမ်သာထဲ ရေဖြည့်ဖို့ ရေပိုက်ရော ရေရောက မရှိဘူး။” လို့ ယာယီတဲမှာနေထိုင်တဲ့ ငလျင်ဘေးသင့် ကလေးမိခင်တဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

ချိုးရေအတွက် နီးစပ်ရာနေအိမ်တွေထံ အကူအညီတောင်းခံကာ သုံးစွဲနေရပြီး နေအိမ်တချို့ကိုတော့ ရေတခါချိုး ၂,၀၀၀ ကျပ်နှုန်း ပေးဆောင်အသုံးပြုရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် ဧရာထွန်းတိုက်တန်း အဆောင် ၁၃ ဆောင်အနက် အဆောင် ၁၂ ဆောင် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ပြီး စစ်ဆေးချက်တွေအရ ဆက်လက်နေထိုင်ဖို့မသင့်လို့ ဖြိုချခံရမယ့် အဆောက်အဦစာရင်းမှာပါဝင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

အိမ်သာတွေမဆောက်ပေးမီက တိုက်တန်းအနီးက ငလျင်ထိခိုက်မှုမရှိတဲ့ နေအိမ်တွေထံ အကူညီတောင်းကာ အပေါ့အလေးစွန့်ကြရကာ ဧပြီ ၂ ရက် အိမ်သာတွေဆောက်လုပ်ပြီးချိန် မှာလည်း သုံးရေမရရှိတာကြောင့် အခက်အခဲကြုံနေရဆဲဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ယာယီတဲတွေနဲ့နေထိုင်ရပြီး သောက်ရေနဲ့အစားအစာအတွက်လည်း နေ့စဉ်လာရောက် လှူဒါန်းသူတွေရှိနေတာကြောင့် အဆင်ပြေမှုရှိပေမယ့် သုံးရေအတွက် အခက်အခဲဖြစ်နေတာလို့ ငလျင်ဘေးသင့်သူတွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။

မတ် ၂၈ ရက်က စစ်ကိုင်းမြို့အနီးကိုဗဟိုပြုလှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ အင်အားပြင်းငလျင်ကြီးကြောင့် စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးနဲ့ နေပြည်တော်ဒေသတွေမှာ ငလျင်ဒဏ်အပြင်းအထန်ခံစားခဲ့ရပြီး ကုလသမဂ္ဂလူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာညှိနှိုင်းရေးရုံး(UNOCHA)ရဲ့ ဧပြီ ၇ ရက် စာရင်းတွေအရ နိုင်ငံတဝန်းသေဆုံးသူ ၃,၅၀၀ ကျော်၊ ဒဏ်ရာရသူ ၅,၀၀၀ ကျော်၊ ပျောက်ဆုံးသူ ၂၀၀ ကျော် ရှိနေကာ ငလျင်ဘေးသင့်လူဦးရေ ၉.၁ သန်းကျော်ရှိခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ပုံစာ – ဧရာထွန်းတိုက်တန်းမှ ငလျင်ဘေးသင့်သူများ၏ ယာယီတဲနှင့် အိမ်သာများကို တွေ့ရစဉ်။

သတင်း – ခေတ်သဒ္ဒါ ၊ စာတည်း – ဟိန်းစံ

မြေလတ်အသံ၊ ဧပြီ ၅၊ ၂၀၂၅။

မတ် ၂၈ ရက်မှာလှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ရစ်ချ်တာစကေး ၇.၇ ရှိ ပြင်းအားမြင့်ငလျင်ကြောင့် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်းနဲ့ ပဲခူးတိုင်းအပါအဝင် နိုင်ငံတဝန်း သေဆုံးသူ ၃,၁၀၀ ကျော်၊ ဒဏ်ရာရသူ ၄,၅၈၉ ဦးဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့တယ်လို့ ဧပြီ ၃ ရက်ကထုတ်ပြန်တဲ့ Data For Myanmar ရဲ့အစီရင်ခံစာမှာဖော်ပြပါတယ်။

ဒီအရေအတွက်ဟာ ဧပြီ ၃ ရက်အထိ ကောက်ယူစုစည်းထားတဲ့အချက်အလက်ဖြစ်ပြီး အဲ့ဒီထဲမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းက သေဆုံးသူ ၄၇၇ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၇၁၈၊ မန္တလေးတိုင်းမှာ သေဆုံးသူ ၂,၀၇၉ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၂,၆၉၁၊ ပဲခူးတိုင်းမှာ ၄၄ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၂၃၄၊ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ ၆၆ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၁၈ ဦးနဲ့ နေပြည်တော်မှာ သေဆုံးသူ ၅၅၁ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၈၄၂ ဦး ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စာရင်းကောက်ယူနိုင်မှုအားနည်းပြီး လက်လှမ်းမီသလောက်စုစည်းနေရတဲ့အတွက်ကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ခုအစီရင်ခံစာမှာပါရှိတာထက် မြေပြင်မှာပိုများနိုင်တယ်လို့ စစ်ကိုင်းဖက်ဒရယ်ယူနစ်မှ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အမျိုးသားတဦးကပြောပါတယ်။

“စကစမှာလည်း ဖရိုဖရဲတွေပေါ့ စနစ်တကျစာရင်းကောက်နိုင်တာမရှိဘူး။ မရှိတဲ့အခါကျတော့ လက်လှမ်းမီသလောက် စုစည်းထားတဲ့အခြေအနေတွေပဲဖြစ်တယ်။ မြေပြင်အခြေအနေအမှန်မှာက ဒီထက်ပိုပြီးများနိုင်တယ်”လို့ သူကပြောပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်ထိလည်း ဆက်လက်ပြီး ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်တာကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေလည်းတိုးလာဖွယ်ရှိတယ်လို့အစီရင်ခံစာမှာဖော်ပြပါတယ်။

ပုံစာ – ငလျင်ကြောင့်ပျက်စီးခဲ့သည့် စစ်ကိုင်းမြို့မှအဆောက်အဦတချို့။

စာတည်း – လင်း